Sınırsız Çocuklar

Çocuğa kural, sınır koymak aslında çocuğun hayatı için yapabileceğiniz en doğru davranışlardan bir tanesidir. Çocuğun hayatı için bir düzene ihtiyacı vardır. Okul hayatı için nasıl bir düzene ihtiyacı varsa ev hayatı için de bir düzene ihtiyacı vardır. Belli bir saatte uyuyup uyanması, ödevlerini belli bir zaman diliminde yapması, yemeklerini her gün aynı saatte yemesi çocuğun hayatına düzen katacaktır.

Çocuklar 5-6 yaşlarına kadar kuralların sebebini ve neden uymaları gerektiğini anlayamıyorlar. Kural algısı çocuklarda 3-4 yaşlarından sonra yavaş yavaş gelişmeye başlıyor ama kurallara uyarken tutarsız davranışlar gösteriyorlar. Yani çocuğunuz, kendine ait eşyalarını bir gün toplarken ertesi gün toplamaması gayet olağan bir davranıştır. Madem kuralları anlamıyor o zaman kural koymaya ne gerek var diye düşünebilirsiniz. Fakat çocuk bu kuralların gerekliliğini zamanla öğrenecektir. Siz yeter ki istikrarlı davranışlar gösterin.

Çocuk istediği şeyi istediği anda elde eden, istediği zaman istediği şekilde konuşan ve hareket eden bir varlık değildir. Yetişkinler olarak evin patronu sizsiniz. Tamda bu noktada çocuğun istediği şeyi yapmamak ebeveyn olmanın en önemli avantajlarından birisidir diyebiliriz.

Peki, çocuğa sınır koyarken ne yapmalıyız? Bunun için en önemli şeylerden bir tanesi çocuğa hayır demekle başlamak. Çünkü çocuk doğrunun ne olduğunu hatanın ne olduğunu sizden öğreniyor.. Bir çocuk sınırsız dondurma yemek isteyebilir. İstediği kadar parkta vakit geçirmek isteyebilir. Gece yarılarına kadar televizyon seyretmek isteyebilir. Ama bunlara sınır koyacak ve düzeni oturtacak olan sizsiniz.

Bu noktada izlemeniz gereken yolları şöyle sıralayabiliriz:

• Çocuğunuzla iletişim kurarken kuralları net ve açık bir şekilde söyleyin. “Oyun hamurunla oynaman bittiğinde toplamanı istiyorum.”
• Kuralı nasıl uygulaması gerektiğini öğretin. En önemlisi örnek olun “Kitaplarını bu rafa dizelim. Yapbozlarını da şu tarafa koyalım.” Siz de kitap okuduktan sonra kitabınızı rafa kaldırarak örnek olabilirsiniz.
• Bu kuralların hayatımızda neden var olduğunu ve uyulmama durumunda neler olacağını açıklayın “Oyun oynaman bittiğinde oyuncaklarını toplarsan, bir sonraki oyun zamanında istediğin oyuncağını kolayca bulabilirsin. Böylece odan düzenli olduğu için yanlışlıkla ayağına takılan oyuncaklara basıp kırma ihtimalin olmaz.”
• Kurallara uyduğu zaman mutlaka pekiştirmeyi ihmal etmeyin. “Oyuncaklarını ne kadar düzenli toplamışsın. Düzenli olmaya gayret ettiğini görebiliyorum.’’

Kurallar esneyebilir mi? Tabi ki esneyebilir. Ama bunu çocuğa net bir şekil de açıklamanız gerekiyor. Örneğin; çocuğunuz yatma saati dokuz buçuk on arası. Ama bu aksam eve misafirleriniz gelecek ve çocuğunuz onlarla beraber geç saate kadar oyun oynamak istiyor. Bu durumda çocuğunuza ‘normalde uyuma saatinin dokuz on arası olduğunu biliyorsun. Bugün misafirlerimiz olduğu için 11’e kadar oyun oynayabilirsin. Ama yarın yine dokuzda uyuyacaksın çünkü pazartesi okulun var.’ diye açıklama yapabilirsiniz. Çocuk evin içinde kuralların olduğunu bilirse hayatını daha iyi organize etme şansı olur. Eğer kural koymazsanız çocuğunuz okul hayatında, arkadaş ilişkilerinde ya da uzun vadeli iş hayatında kurallarla başa çıkmayı ve uyum sağlamayı öğrenemez. Bu yüzden çocuğa sınır koymak her şeyden daha önemlidir.