Çoklu Zeka Kuramı

Harvard'ın önemli psikologlarından Howard Gardner, çocukların beyinlerinde 8 farklı zeka kuramı olduğunu tespit etti. Bu teori son araştırmalarda ortaya çıkmış ve "öğrencilerin farklı zihinlere sahip olma derecelerini kanıtlamakta ve bu nedenle öğrenmek, hatırlamak ve bir şeyleri gerçekleştirmek her çocukta farklı şekillerde gerçekleşmektedir" demiştir. Çoklu zeka kuramı nedir? çoklu zeka kuramı olarak açıklanan bu 8 farklı zeka türü ne anlama geliyor? gelin birlikte inceleyelim.

Çoklu Zeka Kuramı Nedir?

Howard Gardner tarafından öne sürülen çoklu zeka kuramı, insan zekasını 8 alt kategoriye ayırmaktadır. Bu kategoriler insanın mevcutta var olan zekasını hangi alanlarda daha yetkin kullanabileceğini belirtmektedir. Gardner bu kuramla; herkesin aynı konuyu aynı şekilde öğrenebileceğini varsayan bir eğitim sistemine meydan okuduğunu ve herkeste çoklu zeka kuramının parçaları olan 8 zeka türünün bulunduğunu ifade etmektedir. Gardner'in çoklu zeka kuramı aşağıda belirtilen 8 farklı zeka türünden oluşmaktadır.

• Görsel-mekansal zeka
• Bedensel-kinestetik zeka
• Müziksel zeka
• Sosyal zeka
• İçsel zeka
• Sözel zeka
• Matematiksel zeka
• Doğacı veya Varoluşsal zeka

Çoklu Zeka Kuramının Amacı Nedir?

Çoklu zeka kuramının temel amacı, eğitim gören bireyin yapabileceklerine odaklanmaktır. Çoklu zeka kuramı ile her bir öğrencinin eğitim süreci kişiselleştirilmekte ve öğrencinin maksimum verimi ne şekilde, hangi öğrenme türüyle edinebileceğine odaklanılmaktadır.

Görsel-Mekansal Zeka

Mimarlar ve denizciler gibi fiziksel mekanın önemli olduğu meslekleri ele alalım. Bu meslek sahipleri çevrelerinden fazlasıyla haberdardırlar. Onlar çizmek, yapboz çözmek, harita okumak, hayal kurmak gibi olgularla yaşarlar. Çizimler, sözlü ve fiziksel imgeler yoluyla öğrenebilirler. Araçlar, modeller, çizelgeler, fotoğraflar, çizimler, 3 boyutlu modelleme, video, video konferans, televizyon, multimedya ve grafikler içeren metinler onlar için en iyi eğitim araçlarıdır.

Bedensel-Kinestetik Zeka

Bir dansçı veya cerrah gibi vücutlarını etkili bir şekilde kullanırlar. Beden farkındalığının keskin duygusunu, hareketi ve dokunmayı severler. Beden dili aracılığıyla iletişim kurmaktan ve fiziksel aktivite yoluyla öğrenmekten hoşlanırlar. Okul gereçlerinin gerçek nesneler içermesine önem verirler.

Müziksel Zeka

Bu zeka kuramının ağır bastığı kişiler ritim ve sese hassasiyet gösterirler. Müzik dinlemeyi severler, çevrelerindeki seslere duyarlıdırlar. Arka planda çalan müzik eşliğinde daha iyi çalışabilirler. Dersler şarkı sözlerine dönüştürülse daha kolay öğrenebilirler. Bu zeka kuramını geliştirmek için; müzik aletleri, müzik çalarlar, radyo ve multimedya araçları kullanılabilir.

Sosyal Zeka

Çoklu zeka kuramları içerisinde bulunan sosyal zekaya sahip öğrenciler, başkalarıyla etkileşim kurma noktasında daha güçlüdürler. Bu öğrenciler etkileşim yoluyla öğrenirler. Arkadaşlarına ve diğer insanlara karşı empati kurarlar ve sosyal zekaları gelişmiştir. Bu öğrencilere dersler grup etkinlikleri, seminerler ve diyaloglarla öğretilebilir. Bu zeka türüne sahip insanların öğrenme araçları arasında; telefon, sesli konferans ve video konferans bulunmaktadır.

İçsel Zeka

Kişinin kendi çıkarlarını ve hedeflerini anlamasıdır. Bu öğrenciler başkalarına göre utangaç olma eğilimindedir. İçindeki duygularına göre yaşarlar; onlarda bilgelik, sezgi ve motivasyon yanı sıra güçlü bir irade, güven ve görüş vardır. Bağımsız çalışma ve içgözlem yoluyla öğrenebilirler. Araçları; kitaplar, yaratıcı materyaller, ve günlüklerdir.

Sözel Zeka

Sözcükleri etkili bir şekilde kullanmak bu zeka türünün en temel özelliğidir. Bu öğrencilerin işitme becerileri oldukça gelişmiştir ve çoğunlukla kelimelerle düşünürler. Okumayı, kelime oyunları oynamayı, şiir yazmayı ya da hikayeler yaratmayı severler. Söz ve kelimeleri görmeye teşvik edilerek, kitapları dikkatlice okuyarak öğrenebilirler. Bilgisayarlar, oyunlar, multimedya, kitaplar onlar için ideal ders materyalleridir.

Matematiksel Zeka

Matematik bu zeka türünün en sevdiği alandır. Kavramsal ve soyut olarak düşünürler, kalıpları ve ilişkileri görüp araştırırlar. Denemeyi, bulmacaları çözmeyi, kozmik sorular sormayı severler. Mantık oyunları, araştırmalar, bulmacalar ile öğrenebilirler. Ayrıntılarla ilgilenmeden önce öğrenmeleri ve konseptler oluşturmaları gerekir.

Doğacı veya Varoluşsal Zeka

Özünde, varoluşsal zeka, insan varlığı hakkında derin sorular sormak (ve cevaplamak) için sezgi, düşünce ve meta-biliş kullanma yeteneğidir. Varoluşçu zekanın bir unsuru, etrafımızdaki dünya ve genel olarak evren ile olan bağlantımızı tanımak ve anlamaktır. Gardner, bunun önemli bir özelliğinin daha büyük resmi algılayabildiğimizi, başka bir deyişle, hayatlarımızı ve günlük eylemlerimizi büyük kozmik arena bağlamında kavrayabildiğini savunuyor. Öğrencilerde huşu uyandırmanın güçlü bir yolu, onları dünyayı varoluşsal bir objektiften algılamayı öğretmekten geçiyor. Çoklu zeka kuramı içerisinde en derin ve karmaşık tür olan varoluşsal zeka öğrencileri düşünmeye yönlendirdiğinden son derece önemlidir.