Okul Çağı Çocuklarında Beslenme Alışkanlıkları

Çocukların gelişimlerinin sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi için günlük almaları gereken enerji miktarı vardır. Bu enerjinin sağlıklı besinlerden ve besin gruplarından dengeli bir biçimde alınması çocuklarda oluşacak beslenme alışkanlığı bakımından büyük önem arz etmektedir.

Okul Çağı Çocuklarında Beslenme Alışkanlığı

Okul çağı çocukları çok hızlı bir büyüme ve gelişme dönemi içindedirler ve bu nedenle pek çok besin öğesine olan ihtiyaçları bu evrede artmaktadır. Ayrıca bu dönemde kazanacakları beslenme alışkanlıkları, onların sağlığını, okul başarısını, güçlü ve mutlu çocuklar olup olmayacaklarını da büyük oranda etkileyecektir. Ancak günümüzde okul çağı çocuklarımız yetersiz ya da dengesiz beslenmeye bağlı iştahsızlık, zayıflık, anemi, vitamin ve mineral eksikliği ya da şişmanlık ve obezite gibi sorunlar yaşamaktadırlar.

Günümüzde maalesef televizyon reklamları da özellikle küçük çocukları sağlıksız gıda tüketimine teşvik etmektedir. Çocuklar televizyon reklamlarında gördükleri şeker ve yağ oranı oldukça yüksek bu yiyecek ve içecekleri, televizyonda gördükleri anda ve alışveriş anında ebeveynlerinden talep etmektedirler. Bu sorunun yanı sıra televizyon ve bilgisayar başında saatlerce süren hareketsizliğe beslenme yanlışları da eklenince çocuklara sağlıksız bir yaşantı ve kilo olarak dönmektedir.

Okul Çağı Çocuklarında Sağlıklı Beslenme Alışkanlığı Nasıl Oluşturulur?

Çocukların beslenme alışkanlıklarının, genetik, ailesel ve çevresel faktörlerin birleşimi ile oluştuğu bilinmektedir. Bu bağlamda çocuklar ebeveynlerinin yemek yeme ile ilgili tercihlerini, tutum ve davranışlarını model almakta oldukları için öncelikle ebeveynlerin sağlıksız ve dengesiz beslenmenin sonuçları hakkında bilgi edinmeleri gerekmektedir. Böylelikle önce ebeveynler düzenli beslenmeyi bir yaşam stili haline getirecek, çocuk da beslenme stilini böyle öğrenecektir.

Çocukların beslenme alışkanlıklarının oluşumu sürecinde, çocuklarının yemek seçmesinden, az yemesinden, ya da masada oturamamasından yakınan çoğu ebeveyn de onları olumlu etkileyebilmek adına aşırı kontrolcülük, baskı yapma, zorlama, ödül veya ceza verme, peşinde yemek ile dolaşma, yalvarma gibi bazı yanlış tutumlar sergileyebilmektedirler. Bu yöntemler maalesef çocuk üzerinde yemek yeme eylemine karşı negatif etkiler doğurmaktadır. Şu kabul edilmelidir ki çocuklar yalnızca açlıklarını giderecek kadar yemeye gereksinim duyarlar ayrıca yetişkinler kadar çocuklar da bazı tatları seçebilirler; fakat bu durumun, çocuğun gelişme çağındaki süreçlerinde dönem dönem değişebileceğini hatırlamak gerekir. Yemek yemeyi reddeden çocukların bu davranışı ise inatçılık yerine, gelişiminin bir parçası olarak bağımsızlık ilanı-birey olarak var olduğunu kanıtlama şeklinde bir davranış olarak görülebilir. Okul çağı çocuklarının, yaşları dolayısıyla hareketli, sabırsız ve etrafında olanlara karşı meraklı yapılarının, bir yerde uzun süre oturmalarına engel olduğunu da unutmamak ve masa başı yemek sürelerini belirlerken bu hususu göz önünde bulundurmak gerekir.

Anne-Babalara Öneriler

• Ebeveynler sağlıklı ve dengeli beslenme konusunda çocuklara model olmalıdırlar.
• Öğünler çeşitlendirmeli; ana öğünler önemsenmeli, özellikle kahvaltı saatine önem verilmelidir.
• Çocuklara tüketebilecekleri düşünülenden daha az besin verilmelidir; daha fazlasını istemek onlara bırakılmalıdır.
• Çocuklara kendi besin seçimlerini yapmaları konusunda şans tanınmalıdır.
• Çocukların yemeklerini kendilerinin yemesi beklenmelidir.
• Çocuklar doyduklarını söylediklerinde onlara kulak verilmelidir. Her seferinde tabağı bitirmeleri için zorlanmamalıdırlar.
• Abur cubur tüketimi en aza indirilmeli, tüketileceği zamanlarda da öğünlerin hemen öncesinde tüketilmemelidir.
• Yemek saatlerinin çocuğu mutlu yapan saatler haline getirilmeli, yemek saatinin iyi bir aile zamanı olması adına çalışılmalıdır.
• Çocukların ana öğünlerin planlanmasına, satın alınmasına ve hazırlanmasına katılma fırsatı verilmelidir. Çocuklar katıldıkları besinleri sevme eğilimindedirler
• Rutini bozup ara sıra eğlenceli tabaklar hazırlanmalıdır.
• Bir besin öğesini yemeyen çocuğa, o besin farklı bir yemek çeşidi ile yeniden sunulabilir. Örnek bir öneri: Ispanak yemeğini sevmeyen bir çocuk, ıspanaklı börek, ıspanaklı kek ya da yumurtalı ıspanak sote ile tanıştırılabilir!

Bu makale İTÜ ETA Vakfı Doğa Koleji rehberlik birimi tarafından yazılmıştır.