Türkiye Eğitim Sistemi

Türk eğitim sistemi devletin, yani Milli Eğitim Bakanlığının gözetimi ve denetimi altındadır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre, herkesin eğitim görme hakkı vardır. Türkiye'deki devlet okullarında eğitim ücretsizdir. 2012 yılında çıkan yasayla da ülkede zorunlu eğitim 4+4+4 şeklinde 12 yıla çıkarılmıştır. Bir dönem adından sıkça söz ettiren ve eleştirilere maruz kalan Türk eğitim sistemini gelin yakından inceleyelim.

Türkiye'de Eğitim Kademeleri

Türk eğitim sisteminde Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ülkenin eğitim yönetimini yürütür ve müfredat hazırlamak, resmi, özel ve gönüllü kuruluşların çalışmalarını koordine etmekle görevlidir. Ülkede eylül ayında başlayan eğitim Haziran ayı içerisinde son bulmaktadır. Ülkedeki çocuklar zorunlu eğitim almaya 6 yaşında başlamakta ve 18 yaşına gelindiğinde son bulmaktadır. Bunun yanında zorunlu olmayan ancak öğrencileri ilkokula ve hayata hazırlayan; anaokulu, kreş ve gündüz bakımevleri de 3 - 6 yaş arasında olan öğrencilere hizmet vermektedir. Türkiye eğitim sisteminde bulunan kademeleri ise;

• Okul Öncesi Eğitim
• İlköğretim (İlkokul ve Ortaokul)
• Orta öğretim (Lise)
• Yükseköğretim (Üniversite) şeklinde sıralayabiliriz.

Okul Öncesi Eğitim

Okul Öncesi eğitim, zorunlu ilköğretim eğitimi alacak yaşa gelmemiş 2 ile 6 yaş arası çocuklar için isteğe bağlı bir eğitimdir. Bu eğitimin amacı; çocukların fiziksel, zihinsel ve duyusal gelişimini sağlamak, iyi alışkanlıklar edinmelerine teşvik etmek, çocukları ilköğretime hazırlamak, çocuklar için ortak bir büyüme ortamı yaratmak ve Türkçe'nin konuşulmasını sağlamaktır. Okul öncesi eğitim anaokullarında, gündüz bakımevlerinde ve kreşlerde verilmektedir. Bu kurumların hepsi Bakanlığın gözetimi altında bulunmakta ve genellikle büyük şehirlerde yoğunlaşmaktadırlar. Bu noktada eğitim veren devlet kurumlarının yanında özel kurumlarda bulunmaktadır. Bu özel kurumlar ebeveynlerden aylık veya yıllık ücret talep etmekte ve bazı kurumların fiyatları oldukça yüksek olmaktadır.

İlköğretim (İlkokul ve Ortaokul)

Türkiye'de çocuklar 69 aylık olduklarında ilköğretime başlamak zorundadırlar. Bu eğitim seviyesi 8 yıl sürmekte ve 4+4 şeklinde ayrılmaktadır. Öğrenciler ilk dört sene ilkokul eğitimi almakta sonraki dört sene de ise ortaokul eğitimi ile devam edilmektedir. Devlet okullarında yabancı dil eğitimine 4. sınıftan itibaren başlanırken, özel okullar bunu daha erkene çekebilmektedir. Türkiye eğitim sisteminde devlet kurumlarında ilköğretim ücretsiz olarak verilmektedir. Özel okullar ve kolejler ise öğrencilerin gelişimlerine farklı açılardan yaklaştığı, çeşitli fiziksel imkanlar sunduğu ve en az iki yabancı dille eğitim verdikleri için velilerden yüksek fiyatlar talep edebilmektedir. Türkiye'deki okullarda öğrenciler kendilerini daha üstün veya aşağıda görmesin diye her öğrenci aynı üniformayı giymek zorundadır. Dersler genellikle 40 dakika sürmekte ve 10 dakikalık teneffüsler verilmektedir. Türk eğitim sisteminde eğer öğrenciler sınıfı geçemezlerse, gelecek yıl aynı sınıfı tekrarlamak zorunda kalmaktadırlar. 8 yılın sonunda, başarılı öğrenciler ise 4 yıl orta öğretime gitmeye hak kazanmaktadırlar.

İlköğretimin amacı; her çocuğun iyi bir vatandaş olmak için temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları edinmesini, ulusal ahlaki kavramlara uygun olarak yetiştirilmesini ve bir sonraki eğitim seviyesi paralelinde hazırlanmasını sağlamaktır. Türkiye eğitim sistemi öğrencilerine 1. sınıftan itibaren karne vermekte ve bu karnede yer alan notları okulda yapılan sınavlar belirlemektedir.

Orta öğretim (Lise)

İlköğretim eğitimini alan öğrenciler bu kademenin sonunda çeşitli sınavlara girmekte ve aldıkları puanlar doğrultusunda tercih listelerinde yer alan liselere yerleşmektedirler. Türkiye'de öğrenciler genellikle; Fen, Anadolu, Meslek, İmam Hatip ve Akşam liselerini tercih etmektedirler. Anadolu ve Fen liseleri genellikle üniversite hayali olan ve yüksek öğretim kurumlarında eğitim hayatını sürdürmek isteyen öğrenciler tarafından tercih edilmektedir. Meslek liseleri belirli bir alanda yetkinlik kazanıp bir an önce iş hayatına atılmak isteyen öğrencilerin gittiği ve mesleki anlamda donanımlı bireyler yetiştirmek üzerine eğitim veren kurumlardır. Akşam liseleri ise ilköğretim eğitimini tamamlayıp bir işte çalışan ve örgün eğitim alabilecek zamanı olmayan kişilerin gittiği derslerin akşam saatlerinde verildiği kurumlardır.

Türkiye'de devlet liselerinin yanında birçok özel lise orta öğretim eğitimi vermektedir. Bu kurumlar liselerine öğrenci kabul ederken puanı yüksek olan öğrencilere burs vermektedir. Bunun yanında özel okulların üniversiteye yerleştirme oranları yüksek olduğu için birçok ebeveyn bu kurumları tercih etmektedir. Özel okulların öğrencilere sunmuş olduğu olanakların çeşitliliği sayesinde bu kurumlarda öğrenciler kendilerini daha kolay keşfedebilmekte, ilgi ve yeteneklerini geliştirme noktasında devlet okullarında okuyan öğrencilere nazaran daha avantajlı olmaktadırlar.

Yükseköğretim (Üniversite)

Türkiye'de öğrenciler lise eğitimi boyunca iyi bir üniversiteye yerleşebilmek için çalışmaktadırlar. Bu üniversiteler dışında yükseköğretim alınabilecek kurumlar arasında; enstitüler, yükseköğretim okulları, konservatuarlar, mesleki yükseköğretim okulları, polis ve askeri akademiler bulunmaktadır. Dört yıllık yükseköğretim okullarının; üniversiteleri , fakülteleri ve enstitüleri kanunla, iki yıllık meslek yüksekokulları ise Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından kurulur.

Türkiye'deki eğitim sisteminde öğrenciler üniversitelerde 4 yıllık lisans eğitimi aldıktan sonra diploma almaya hak kazanmaktadırlar. Genel olarak, lisans eğitimi üniversitelerde 4 yıl sürer ancak tıp (6 yıl), diş hekimliği (5 yıl) ve veterinerlik bilimi (5 yıl) gibi bazı alanlar daha uzun sürebilir. Lisans eğitimini tamamlayan öğrenciler daha sonra isterlerse tezli veya tezsiz olarak yüksek lisans yapabilmektedirler.