Çocuklarda Yalan Söyleme Davranışı
Yalan söyleme, yaşanan bir olay ya da durum ile ilgili gerçek olmayan söylemlerde bulunarak, karşıdaki kişiyi kasıtlı olarak kandırmaya çalışmaktır. Yalan söyleme davranışı söz ile olabildiği gibi jest ve mimiklerle, yazı yoluyla ve susma şeklinde de olabilir. Anne babaların en büyük korkularından biri çocuklarının yalan söyleme davranışı sergilemesidir.
3-5 Yaş Dönemi İçin Bu Tarz Durumlar Normaldir
Bu sebeple erken yaşlarda itibaren anlattıkları şeylerde gerçeğe sadık kalmalarını beklerler. Oysaki 3 yaş civarındaki çocuklar hayali arkadaşlar edinerek oyunlarda gerçek dışı söylemlerde bulunurlar, yaşanan olayları abartarak anlatma eğilimindedirler. 3-5 yaş döneminde çocuğunuzun bu tarz davranışlar sergilemesi normaldir.
Gerçek ve Hayal Dünyası Ayrımı
Çocuklar sembolik oyunlar oynayarak, gerçek ile hayal dünyası arasındaki ayrıma varmaya çalışarak çeşitli öyküler kurar. Ayrıca çocukların karşısındakinin davranışlarını, herkesin farklı bakış açısına sahip olduğunu anlamaları 3-3.5 yaştan sonra oluşan bir zihinsel gelişimdir. Bu zihinsel olgunluğa henüz ulaşmamış çocuğun kasıtlı olarak karşısındaki kişiyi kandırmak istemesi mümkün olmaz. Bu nedenle çocuğunuz 3-5 yaşları arasında oyun oynarken, okulda ve evde yaşadığı bir olayı anlatırken abartıyor ya da değiştiriyorsa müdahale etmekten kaçınmalısınız.
Tatmin ve Eğlenme Duygusu da Sebep Olabilir
Çocuğunuzun gerçek dışı konuşmalarının sebebi öykü uydurmanın dışında, çocuğun eğlenmeyi sevmesi, birine takılmaktan hoşlanması, doğal övülme isteği, arkadaşlarından geri kalmama isteği veya cezalandırılma korkusu olabilir. Anne-babaların üzerinde durdukları konular ile ilgili gerçek olmayan söylemlerde bulunmaları, ilgiyi üzerlerine çekmelerine sebep olacağı için çocukların yalan söyleme davranışlarını daha çok sergilemek isteyebilir.
Her Sözü Yalan Olarak Adlandırılmamalı
Kısacası 3-5 yaş arasındaki çocuğunuz ister oyun esnasında olsun ister olmasın çocuğunuzun hayal ürünü ve gerçek olmayan ifadelerini “yalan” olarak adlandırmaktan kaçınmak en doğru yaklaşım olacaktır. Ancak 4 yaştan sonra çocuğunuzun söylediği yalan hayal ürünü, övülme arzusu ya da şaka amaçlı değilse, o zaman anne-babalar çocukları ile konuşmalı, “doğruyu söylemediği zaman ona ne zaman inanacaklarını bilemeyeceklerini, bu durumun aralarındaki güven ilişkisine zarar verebileceği” ifade etmelidir. Ancak konuşurken suçlayıcı olmamak ve davranışı abartmamak önemli bir kriterdir. Sert cezalar vermek de çocuğunuzun yalan söyleme davranışını sergilemesini arttırabilir.
5 Yaş Sonrası Olumsuz İlişkiler Sebep Olabilir
5 yaştan sonra çocuğunuzun bilerek bencilce sonuçlar elde etmek için yalan söylüyorsa temel nedeni, çevresi ile olan olumsuz ilişkiler olabilir. Yalanı alışkanlık haline getiren çocuklarda “kendini kontrol etmede zorluk” gibi özellikler dikkati çekmektedir. Yalan söyleme davranışına çok sık başvuran çocuklar başkalarının haklarına ve düşüncelerine değer vermedikleri için sosyal ortamda kabul görmekte zorluk yaşayabilirler.
Bu yazı ilginizi çekebilir; Çocuklarda Yalan Söyleme Davranışı Nedenleri?
