Çocuklarda Yalan Söyleme Davranışı Nedenleri
Yalan söyleme, yaşanan bir olay ya da durum ile ilgili gerçek olmayan söylemlerde bulunarak, karşıdaki kişiyi kasıtlı olarak kandırmaya çalışmaktır. Çocukların yalan söylemesinin birçok sebebi vardır. İşte onlardan bazıları;
Aile içinde çok yalan söyleniyor olması
Çocuklar olumlu ve olumsuz tüm davranışları model alarak, taklit yoluyla öğrenir. Sizler küçükte olsa yalan söylediğinizde, onlarında sizi örnek almasına imkan sağlamış olacaksınız. Mesela bir arkadaşınız sizi oturmaya davet ettiğinde gayet sağlıklı olmanıza rağmen “ayy çok hastayım mümkün değil gelemem” gibi önemsiz bir yalan söylediğinizde, siz farkına varmadan çocuğunuz bunu öğrenerek yapmak istemediği bir durum ile karşılaştığında “hastayım, başım ağrıyor” gibi bahanelerle yalana başvurabilir. O yüzden “yalanın büyüğü küçüğü yoktur” diye düşünerek onlara, “onların olmasını istediğimiz kişiler” gibi davranmalıyız.
Anne-babaların çocuğa ihtiyacı olan ilgi ve sevgiyi göstermemesi
Çocukların temel gereksinimi ilgi ve sevgi ihtiyacıdır. İlgi geçmek olumlu ve olumsuz yönde olabilir. İlgi ve sevgi ihtiyacı olan çocuklar yalan söylediklerinde olumsuz bir durumda olsa anne-balarının kendilerine zaman ayırmasını sağladıkları için, bu durumu alışkanlık haline getirebilirler. Çocukların hiç böyle şeyler yapmasına ihtiyaç duymadan, her akşam yaşının ihtiyacına göre “oyun zamanı” ya da “sohbet zamanı” yapmak ilgi ve sevgi ihtiyaçlarını karşılamada yardımcı olabilir.
Yapılan yanlış davranışlar sonucunda anne-babanın sert cezalar vermesi
Kurallar insanların kendini güvende hissetmesini sağlayan sınırları çizmek, davranışlarının sonuçlarını bilerek sorumluluğunu almak açısından önemlidir. Ancak aşırı kuralcı anne babalar, çocuklarının hata yaparak deneyim kazanmasına izin vermez. Ancak yetişkin ya da çocuk, herkesi yaşamda hata yapma hakkına sahip olduğunu unutmamak gerekir. bu şekilde davranışlar çocukların hatalarının sorumluluklarından kaçmak için yalana başvurmalarına sebep olur.
Olmasını istedikleri şeyleri elde etme arzusu
Çocuklar istedikleri şeyler olmadığında, sanki olmuş gibi bu durumlardan bahsederler. Bu şekilde yalana başvurarak, dolaylı yoldan kendilerini rahatlatmış olurlar.
Arkadaşlarının sevgisini paylaşmak istememe
Sosyal yaşam içinde çocukların arkadaşları ile olan ilişkilerinin bozulmaması ya da arkadaşlarının sevgisini paylaşmak istememelerinden dolayı yalana başvurdukları görülür. Örneğin üç kişilik bir arkadaş grubunda, A kişisi iyi olduğu arkadaşı ile daha fazla zaman geçirmek için B kişisine yalanlar söyleyerek, B ve C arasındaki ilişkiyi bozmaya çalışabilir. Böylece A ve C’nin aralarındaki ilişkinin daha iyi olacağını düşünür.
Okul öncesi dönemde aile tarafından aşırı ödüllendirme yapılması
Erken çocukluk döneminde yaptığı her davranıştan dolayı ödüllendirilen çocuklar, okula başladıklarında da hep onay görme ihtiyacı içerisinde olabilirler. Ancak herkesin başarılı olmayacağı bir şeyler olabilir. Başarılı olamayacağı ve onay göremeyeceği bir durum ile karşılaştıklarında, yalan söyleyerek onay almaya çalışabilir. Örneğin, örnek öğrenci profili sergileyen bir öğrencinin, arkadaşı ile kavga ettiğinde “ben yapmadım, o başlattı” gibi söylemlerle öğretmeninin gözünden düşmemeye çalışması yalan söyleme davranışına örnek gösterilebilir.
