Okul Öncesi Çocuklarda Agresif Davranışlar
Her ebeveynin korktuğu sahne: üzgün üç yaşındaki çocuğun ebeveynini ısırması, sinirlenip saldırması. Yaralanma davranışı - oyuncakları fırlatmak, tırnaklarıyla çizme, ısırmak, sıkıştırmak ve tekmelemek - aslında okul öncesi çocuklarda oldukça yaygındır ancak nasıl baş edileceğini bilmek oldukça zor olabilir.
Agresif Davranış Neyi İfade Eder?
Çocuk psikolojisi uzmanları, "Bu davranışlara 'zorbalık' olarak etiketlemek yararlı değildir" düşüncesini savunmaktadır. Çocuk psikolojisi uzmanları çocukların bu 'saldırganlık' eylemlerini çok sık gerçekleştirdiğini ve genellikle plansız olduğunu, sonuçlarını anlamadıkları şeklinde açıklamaktadır. Zorbalık, bir başka çocuğun veya çocukların fiziksel veya sözlü olarak istismar edilmesini içerir. Zarar vermek niyetiyle, genellikle kasıtlıdır ve zorbalık davranışının etkisi hakkında bir bilince sahiptir. Çocuğun daha iyi davranmasına yardımcı olmak çok daha yapıcı. Bu sosyal bir öğrenme sürecidir. Ancak bu konuda aynı fikirde olmayan araştırmacılar da bulunmakta. Çocukların erken dönemde bu tarz davranışlar sergilemesi giderek daha da artarsa bu çocukların akran zorbalığı eyleminde bulunabileceği söyleniyor. Bu çocuklara küçük yaşta bunun yanlış olduğu söylenmez ve doğru kabul edilirse, ileride daha yıkıcı sonuçlar ortaya çıkabileceği göz önünde bulunduruluyor.
Peki Bunu Neden Yapıyorlar?
Küçük çocuklar, bir şeyleri keşfederken ağızlarına koyarak ve dokunarak hareket edebilirler, bu yüzden ısırma bunun bir uzantısı olabilir. Alternatif olarak saldırganlık bazen yeni bir bebeğin aileye gelmesiyle tetiklenen kıskançlığın işareti de olabilir. Çocuklar, iki-üç yaş döneminde, çevrelerinde kontrol sahibi olmayı isterler, bunu gerçekleştiremedikleri zaman yaşanan agresif patlamalar istediklerini elde etme amaçlı olabilmektedir. Yorgunluk ve hayal kırıklığı da tetikleyicidir. Araştırmalar bu özelliklerin genellikle bir ailenin en küçük çocuğunun böyle sorunlar yaşadığını söylüyor, çünkü daha güçlü görünen, daha iyi iletişim kurabilen ve istediklerini elde edebilen daha büyük kardeşlere kıyasla küçük ve güçsüz hissediyorlar.
Paylaşmayı Bilmiyor Olabilirler
Bazı çocuklar bir kreş veya oyun grubunun yeni ortamında boğulmuş hissedebilmektedir. Çok fazla seçenek ve ekipman mevcuttur ve paylaşmayı öğrenmek ve birlikte çalışmak zaman alabilmektedir. Hayal kırıklığı ve karışıklık diğer çocuklara yöneliktir. Bu ilk yıllar çocuğun gelişiminde büyük rol oynamaktadır. Çocuklar okul öncesi eğitimine başladıklarında, evde kardeşleriyle yaşadıkları deneyimler yoluyla bazı alışkanlıklar ve davranış kalıpları sahip olabilmektedir. Örneğin, tek kardeş olan bir çocuk paylaşmak ve geri vermek gibi kavramlara sahip olmayabilmekte çünkü evde sadece kendi oyuncaklarıyla oynamaktadır. Bu durumda zamanla değişeceğini ummak yerine, bu davranışla mücadele etmek önemlidir çünkü araştırmalara göre agresif davranmamayı öğrenemeyen çocukların ileride agresif yetişkin olma ihtimali daha yüksektir.
Nasıl Çözüm Bulunur?
- Tutarlılığı sağlayın. Anne, sakin ve sıkı bir şekilde uyarılarda bulunursa ancak baba bunu görmezden gelirse, -ya da tam tersi durumlarda- aslında bu davranışları gerçekleştirmenin çok önemli olmadığını düşüneceklerdir.
- Vurmayın ve bağırmayın. Çocuğunuza ısırmanın, vurmanın şiddet tarafına maruz kalan taraf olsaydı nasıl hissedeceklerini sormaya çalışın. Çocuğunuza "Böyle zarar görmeyi sen de ister miydin?" diye sorun.
- Çocuğunuz agresif davranış sergilemeye devam ediyorken mantıklı açıklamaların pek bir önemi olmuyor. Fakat sakinleştikten sonra başka bir çocuğa zarar verdiyse özür dilemesi için ısrarcı olun.
- Okullar, düşüncesiz davranışlarla baş etmeye yönelik bir politikaya sahip olmalıdır. Agresif davranışlar, genellikle çocukların dışarıda oyun oynarken aşırı heyecanlı olduğu zaman ortaya çıkma eğilimindedir. Birkaç uyarıdan sonra bir çocuk ısırmaya, vurmaya devam ederse, onları iki dakika içeride bekletmek yararlı olacaktır. Mutlu oyun oynayan diğer çocukların görülmesi ve onlara katılamaması genellikle yeterli olur.
