Oyuncak Seçimi Ve Oyun Oynamanın Önemi
Oyun ve onun aracı oyuncaklarda yaşamın erken döneminde bebeğin/çocuğun yaşamına katılan, onun fiziksel, bilişsel ve ruhsal gelişimini destekleyen, geliştiren ve zenginleştiren önemli bir unsurdur.
Oyunlar ve oyuncaklara çocukların kendi kişilik alanlarını geliştirmelerini imkân tanıyarak onları yetişkin yaşamına hazırlar. Oyun, çocuğun kendini anlamasına, kendini yansıtmasına ve ifade etmesine olanak tanır. Erken dönem çocuklukta, çocukların en temel ihtiyacı oyun oynamaktır. Öyle ki bu ihtiyaç çocukların gelişiminde, yemek, içmek kadar önemli bir yere temas eder. Bebek için oyun ilk önce kendi bedeninde başlar; ardın çocukluğa doğru yol alırken ilk önce temel bakım verene ve etraftaki diğer yetişkin ve çocuklara yönelir.
İki yaşından itibaren artık çevresindeki kişilere ve nesnelere daha çok yönelir. Bu dönemden itibaren oyun oynamak, çocuk için hem kendi ruhsal dünyasındakileri bir anlamlandırma hem de dış dünyayı deneyimleme aracıdır. Bu süreç öznel farklılıklar olmakla beraber yaklaşık olarak 12 yaşlarına kadar devam eder. Gerek çocuklarla çalışan uzmanlar gerekse ebeveynler çocukların “-mış gibi oyun” ya da “simgesel oyun” dediğimiz oyun anlarına ve dış dünyadan öğrendiklerini taklit etme, deneme yollarına şahit oluruz. 12 yaşından itibaren ise çocukların bilişsel gelişimlerine de paralel olarak artık daha mantık çerçevesinde oyunlara yöneldiklerini, yetişkinlerin düşünce dünyasına bir miktar daha yakınlaştıklarını söylenebilir.
Oyun oynamak, çocukların gelişiminde bu denli önemliyken; özellikle ebeveynler için oyuncak seçiminin nasıl olması gerektiği de bir soru olarak doğmaktadır. Oyuncaklar, çocukların gelişim dönemine, hitap ettiği gelişim alanına, kullanılan materyale göre farklı çeşitlilikte olabilir. Çocuklar için en iyi oyuncak onun gelişim yaşına ve her defasında daha çok oyun yaratabileceği, zenginleştirebileceği oyuncaklardır. Çocukta merak uyandırmalı, yaratıcılığını konuşturabileceği bir alan açmalı ve düşsel dünyasını genişletmelidir. Öte yandan oyuncaklar aracılığıyla problem çözmeye yönelmesi de bir diğer önemli unsurdur.
Yeni oyuncak almak, her zaman çocukları mutlu eder. Ancak çocuklarla çok fazla oyuncak almak, hep daha dikkat dağıtıcı bir durumu ortaya çıkarır hem de oyunlarda kendi yaratıcılıklarını kullanabilme kapasitelerini köreltebilir. Ebeveynler, çocukların oyunlarına eşlik eder; bu yönlerini geliştirmeye destek olabilirler. Zaman zaman bir oyuncağa karşı olan ilgileri azaldığında, o oyuncağı bir süreliğine saklayarak, o oyuncağı unutturup sonrasında tekrar ortaya çıkararak ilgilerini yeniden canlandırabilirler.
Çocuklara gelişimi bağlamında yeterli miktarda oyuncak sunup oyunları günlük yaşamın temel bir parçası haline getirmek çocuklar için yeterli olacaktır. Zaman zaman yetişkin dünyasına ait nesnelerin oyuncak işlevi üstlenmesi de gelişimleri açısında faydalı olacak önemli bir unsurdur.
Bu makale Ataşehir Öncül Anaokulları Psikolog Danışmanı Selen Kıraç tarafından hazırlanmıştır.
