Finlandiya Eğitim Sistemi

Finlandiya'nın eğitim sistemi, dünya çapında övgüyle karşılanan ve birçok ülkeye ilham veren bir model olarak tanınır, çünkü bilinçli reformlar ve öğrenci merkezli bir yaklaşım ile ücretsiz ve kapsamlı eğitim sunmaktadır.

Finlandiya Eğitim Sistemi

Finlandiya'nın eğitim sistemi, dünya genelinde övgüyle kabul edilen ve ilham kaynağı olan bir model olarak bilinmektedir. Finlandiya, eğitimdeki başarısıyla bilinçli eğitim reformları ve öğrenci merkezli bir yaklaşım benimsemesiyle tanınmaktadır. Okul öncesi eğitimden yükseköğretime kadar tüm eğitim seviyeleri ücretsiz olarak sunulmaktadır. Ayrıca, Finlandiya'daki öğretmenler yüksek eğitimli ve işlerine son derece bağlı bireylerdir.

Finlandiya'daki eğitim yüksek kalitededir ve farklı okullar arasındaki öğrenme sonuçlarındaki farklar minimaldir. Neredeyse tüm öğrenciler, hedeflenen süre içinde kapsamlı eğitimlerini başarıyla tamamlamaktadır. Okul öncesi eğitim, kapsamlı eğitim ve lise eğitimi ücretsiz olarak sunulurken, yükseköğrenim de genellikle ücretsizdir.

Eğitim sistemi, erken çocukluk eğitiminden başlayarak okul öncesi eğitim, kapsamlı eğitim, ortaöğretim ve yükseköğretimi içermektedir. Yetişkin eğitimi ise geniş bir yelpazeye sahip olup, kapsamlı eğitimden yükseköğretime kadar birçok alternatifi kapsamaktadır.

Finlandiya eğitim sisteminin temel özellikleri:

• Finlandiya'da zorunlu eğitim 7-16 yaş arası içindir. İlkokul 6 yıl, ardından ortaokul 3 yıl sürmektedir.
• Eğitim sistemi, öğrenci merkezli bir anlayış benimsemektedir. Bireysel ihtiyaçlara ve ilgi alanlarına önem verilmekte, öğrencilerin öğrenme hızlarına uygun olarak ilerlemelerine izin verilmektedir.
• Öğrenciler sınıf tekrarı yapmaz, bunun yerine ihtiyaçlara yönelik destek ve rehberlik sağlanmaktadır.
• Ev ödevi miktarı düşüktür, öğrencilere boş zaman ve oyun fırsatları sunulmaktadır.
• Öğretmenler yüksek niteliklere sahip olmalı, lisans ve yüksek lisans düzeyinde öğretmenlik eğitimi almalıdır.
• Devlet okulları ücretsizdir, tüm öğrencilere eşit erişim sağlanmaktadır. Ayrıca ücretsiz yemek ve sağlık hizmetleri sunulmaktadır.
• Standart sınavlar azdır, öğrenciler daha çok proje tabanlı eğitime ve portföy değerlendirmelerine tabi tutulmaktadır.
• Okullarda oyun ve yaratıcılık teşvik edilmektedir, okullar genellikle oyuncağa ve sanat malzemelerine sahiptir.
• Öğrenciler arasında rekabet yerine yardımlaşma teşvik edilmektedir.

Finlandiya’da Erken Çocukluk Eğitimi

Finlandiya'da çocuklar, okul çağına ulaşmadan önce erken çocukluk eğitimi alma hakkına sahiptir. Bu eğitim, gündüz bakım merkezlerinde veya aile gündüz bakım merkezlerinde düzenlenmektedir. Ayrıca, çocuklar bir ebeveynleriyle birlikte açık erken çocukluk eğitimine katılabilmektedir. Buradaki temel amaç, çocukların gelişimini desteklemek, refahlarını artırmak ve öğrenme eşitliğini teşvik etmektir. Erken çocukluk eğitiminde, çocuklar sosyal, dil ve motor becerilerini geliştirmekte ve çeşitli bilgiler edinmektedir. Ayrıca, daha fazla öğrenmelerine yardımcı olacak beceriler de kazandırılmaktadır.

Bu süreçte, çocuklar birçok oyun ve açık hava etkinliği de dahil olmak üzere çeşitli etkinliklere katılmaktadır. Eğer çocuğun ana dili Fince veya İsveççe değilse, Fince veya İsveççe öğrenmelerine yardımcı olacak destek sağlanmaktadır. İhtiyaç duyulması halinde, çocuk özel ihtiyaç eğitimi alabilmektedir. Finlandiya'da erken çocukluk eğitimi belediyeler tarafından organize edilmekte ve vergi ile finanse edilmektedir. Ayrıca, özel erken çocukluk eğitimi seçenekleri de bulunmaktadır ve bu eğitimde uzman öğretmenler, sosyal pedagoglar ve çocuk bakıcıları çocuklarla çalışmaktadır.

Finlandiya’da Okul Öncesi Eğitim

Finlandiya'da, çocuklar zorunlu eğitime başlamadan önce bir yıl boyunca okul öncesi eğitime devam etmek zorundadır. Bu eğitim genellikle çocuğun altı yaşına bastığı yıl başlamaktadır ve belediyeler tarafından ücretsiz olarak düzenlenmektedir. Okul öncesi eğitim, uzman erken çocukluk eğitimi öğretmenleri tarafından sağlanmaktadır ve genellikle haftanın beş günü günde dört saat olarak düzenlenmektedir. Ayrıca, çocuklar okul öncesi eğitime ek olarak erken çocukluk eğitimine de katılabilmektedir.

Okul öncesi eğitimde, çocuklar okulda faydalı olacak becerileri öğrenmektedir ancak okuma becerisi bu aşamada öğretilmez. Eğer çocuğun ana dili Fince veya İsveççe değilse, Fince veya İsveççe öğrenmelerine yardımcı olacak destek sağlanmaktadır. Tipik bir okul öncesi eğitim günü, oyun zamanını ve açık hava etkinliklerini içermektedir.

Finlandiya’da Temel Eğitim

Finlandiya'da ilköğretime başlamak için çocuğun yedi yaşını doldurduğu yıl esas alınmaktadır. Ülkede kalıcı olarak ikamet eden her çocuğun ilköğretime katılması zorunludur ve bu eğitim belediyeler tarafından ücretsiz olarak düzenlenmektedir. İlköğretim, toplamda dokuz sınıfa yayılmıştır ve yasalar tarafından düzenlenmektedir. Ulusal öğretim programının temel ilkeleri ve yerel öğretim programları uygulanmaktadır.

İlköğretim, birinci ve ikinci sınıflarda haftada en az 20 saat ders içermektedir, ve sınıf seviyesi arttıkça ders sayısı artmaktadır. Finlandiya'da temel eğitim öğretmenleri yüksek lisans derecesine sahiptir.

Öğretmenler, ulusal ve yerel öğretim programlarını temel alarak bağımsız olarak eğitimi planlama serbestliğine sahiptir. Öğretim programı, geniş kapsamlı ders içeriklerine, günlük yaşamın gerçeklerine, bilgi teknolojisi ve iletişim teknolojisinin kullanımına odaklanmaktadır. Çocuklar genellikle ilk altı yıl boyunca aynı öğretmene sahiptir. Bu süreçte, öğrencilere bağımsız düşünmeyi öğrenmeleri ve öğrenmelerinden kendilerinin sorumlu olmaları gibi önemli hedefler konulmaktadır.

Öğrencilerin derslerdeki ilerlemesini değerlendirmek öğretmenin sorumluluğundadır ve bütün notlar öğretmen tarafından verilmektedir. Ülkede genel bir sınav düzenlenmez, ancak öğrenim sonuçları örnek bazlı değerlendirmelerle takip edilmektedir, genellikle dokuzuncu sınıfta gerçekleştirilen bu değerlendirme süreci ülke genelinde standarttır.

Yeni taşınan çocuklar ya da gençler, dil konusundaki ihtiyaçlarına bağlı olarak temel eğitime hazırlık eğitimine katılabilmektedir. Hazırlık eğitimi genellikle bir yıl sürmektedir. Ayrıca kendi ülkelerinden temel eğitim bitirme belgesi olmayan yetişkin göçmenler, temel eğitimi yetişkin liselerinde tamamlayabilmektedir.

Finlandiya İkinci Derece Eğitim Programı

Temel eğitimden sonra gelen ikinci derece eğitim seçenekleri, lise ve meslek eğitimini içermektedir ve bu eğitimler öğrenciler için ücretsizdir. Zorunlu eğitim 2021 yılında genişletilmiş olup, buna göre bütün gençlerin ikinci derece eğitimini tamamlamaları veya 18 yaşına kadar eğitim almaları zorunlu hale getirilmiştir.

Lise ve meslek okullarına hazırlık eğitimi TUVA, ortaöğretim için gerekli olan dil becerilerine sahip olmayan öğrencilere yöneliktir. Eğer öğrencinin anadili Fince veya İsveççe değilse ve dil becerisi, lise veya meslek okulunda başarılı bir öğrenim için yeterli değilse, öğrenci önceden lise ve meslek okullarına hazırlık eğitimi TUVA programına başvuruda bulunabilmektedir.

Finlandiya Lise(Lukio) Eğitimi

Finlandiya'da lise eğitimi, genel olarak "Lukio" olarak adlandırılan bir programa dayanmaktadır. Lise, genel kültür sağlayan bir eğitim sunmaktadır. Lise eğitimi sırasında temel olarak ilköğretimde öğrenilen derslerin benzerleri işlenmektedir, ancak dersler daha derinlemesine ve bağımsız bir şekilde ele alınmaktadır. Öğrenci seçimi, ilkokul sonrasında gerçekleşen bir süreçtir ve öğrencilerin katılımını akademik yeteneklerine dayandırır. Lise eğitiminin sonunda genellikle öğrenciler yeterlilik sınavına tabi tutulmaktadır. Liseyi tamamladıktan sonra öğrenciler, üniversiteye, uygulamalı bilimler üniversitesine veya meslek okullarına devam edebilmektedir. Çoğu lisenin öğretim dili Fince ya da İsveççedir. Ancak büyük şehirlerde İngilizce veya Fransızca gibi diğer dillerde eğitim veren liseler de bulunmaktadır.

Yetişkinler, lise derslerini yetişkin lisesinde tamamlayabilmektedir. Yetişkin lisesinde bireysel kursları veya tüm lise ders programını tamamlamak mümkündür. Yetişkin lisesinde eğitim, yüz yüze, uzaktan, çevrimiçi eğitim ve bireysel çalışma gibi çeşitli yöntemlerle sunulabilmektedir.

Finlandiya Meslek Eğitimi(Ammattioppilaitos)

Meslek eğitimi, lise eğitimine kıyasla daha fazla uygulama odaklı bir yaklaşım benimsemektedir. Temel meslek eğitim programı genellikle yaklaşık üç yılda tamamlanabilmektedir. Meslek eğitiminde öğrenme süreci, çalışma hayatında uygulamalı olarak gerçekleşmektedir. İhtiyaç duyulması halinde, meslek eğitiminden sonra yükseköğrenime devam etmek de mümkündür.

Eğitim programında önceden öğrenilmiş becerilere sahip olan bireyler, beceri gösterme sınavına katılarak meslek diploması veya özel meslek diploması alabilmektedir. Meslek diploması ayrıca işte öğrenim sözleşmesi yoluyla da elde edilebilmektedir. Bu durumda, öğrenci kendi alanında bir işte çalışır ve toplu iş sözleşmesi tarafından belirlenen asgari maaş veya, böyle bir sözleşme yoksa, makul bir maaş alır. Aynı zamanda öğrenci, eğitimine devam etmektedir.

Finlandiya’da Yükseköğretim

Finlandiya'da ikinci derece eğitimden sonra yükseköğrenime devam etmek mümkündür. Yükseköğrenim, uygulamalı bilimler üniversiteleri ve geleneksel üniversiteler tarafından sağlanmaktadır. Yükseköğrenim kurumları, öğrenci seçimleri konusunda kendi kararlarını almaktadır.

Yükseköğrenimde eğitim hem ücretsiz hem de ücretli olabilmektedir. Ancak, Avrupa Birliği veya Avrupa Ekonomik Alanı ülkelerinden birinin vatandaşı veya bu ülkelerden birinin vatandaşının aile bireyi olunmadığı durumlarda, ve İngilizce lisans ya da yüksek lisans programlarına kayıt olunacaksa, dönem harcı ödenmesi gerekebilmektedir.

Finlandiya Meslek Yüksekokulları(Ammattikorkeakoulu)

Uygulamalı bilimler üniversitesindeki eğitim, normal üniversite eğitimine kıyasla daha fazla uygulama odaklıdır ve genellikle stajları da içermektedir. Uygulamalı bilimler üniversitesinde bir programı tamamlamak genellikle 3,5-4,5 yıl sürebilmektedir. Eğitimi tamamladıktan sonra, yüksek lisans eğitimine devam etmek için mezun olunan alanda iki yıl süreyle bir meslekte çalışma deneyimi edinmek gerekebilmektedir.

Finlandiya’da Üniversiteler

Üniversitelerdeki eğitim genellikle bilimsel araştırmalara dayanmaktadır. Lisans diplomasını almak yaklaşık üç yıl, yüksek lisans diplomasını tamamlamak yaklaşık iki yıl almaktadır. Üniversiteler, bazı eğitim programlarını İngilizce olarak sunabilir, ancak çoğu eğitim programının öğretim dili Fince ya da İsveççedir.

Yüksek lisans programını tamamladıktan sonra, eğitime devam etmek isteyen öğrenciler doktora öncesi eğitim ya da doktora eğitim programına başvurabilmektedir.

Finlandiya eğitim sisteminin dünyada adından sıkça söz ettiriyor olmasının temel sebebi işini severek yapan öğretmenlerinin varlığıdır. Her çocuğun dünyaya bir potansiyel ve yetenekle geldiğini düşünün Finlandiya Eski Eğitim Bakanı Krista Kiuru, bu potansiyelin iyi işlendiği taktirde ülkesine faydalı bireylerden oluşan bir toplum yaratılabileceğini düşünüyor. 16 yaşına kadar herhangi bir sınava sokulmayan öğrenciler böylece birbirleriyle mukayese edilmemektedir. Finlandiya eğitim sistemi farklılıklarına, bu eğitim modelinin neden bu kadar başarılı olduğuna makaleden ulaşabileceksiniz.

Finlandiya Eğitim Sisteminin İncelikleri

Sınavların ve testlerin, eğitimin temel noktası olan merakı körelttiğini savunan Finlandiya eğitimcileri öğrenciler okula başladıktan sonraki 6 yıl boyunca not verme uygulaması yapmamaktadır. Bu sayede öğretmenler ile öğrenciler gerçek birer arkadaş olmaktadır. Çünkü çocuklar öğretmenlerini bir not tehdidi olarak görmemektedir. Öğretmenler öğrencileriyle beraber aynı ortamda yemek yemekte, bir şey merak ettiklerinde heyecanla gidip o anda sormaktadırlar. Öğretmenler hangi branşta eğitim verirse versinler ilk hedeflerinin öğrencilerinin mutluluğunu sağlamak olduğunu ifade etmektedirler.

Temelde Finlandiya eğitim sistemi hayatı uygulayarak öğrenme üzerine kurulmuştur. Mutlu olan öğrencilerin merakla birlikte gerçek öğrenmeyi gerçekleştirebileceklerine inanılmaktadır. Dünyada eğitimde 1 numara olmaları da bu inanışlarında haklı olduklarını göstermektedir.

Finlandiya okullarında hiçbir kurumun kendine özel bir üniforması bulunmamaktadır. Ayrıca öğrencilerin kendilerini ev ortamında hissedebilmeleri adına okullarda ayakkabı giyilmemektedir. Öğrenciler okula geldikten sonra montlarını astıkları bölümlere ayakkabılarını da bırakmakta, okulda yanlarında getirdikleri kalın çorapları giymektedirler.

Finlandiya'da, alışık olduğumuz küçük okul bahçeleri, klasik sıraları ve tahtaları görmemiz pekte mümkün görünmemektedir. Her sınıf öğrencilerin rahatlıkla hareket edebileceği büyüklüğe sahip olmakta birlikte sınıflar eşyalarla doldurulmamaktadır. Oyuncaklar, bilim malzemeleri, puf koltuklar, yuvarlak masalar ve sandalyeler Finlandiya'da sınıfların vazgeçilmezleri arasındadır. Türkiye'de ise bu düzen anaokullarında kullanılmaktadır.

Finlandiya eğitim modeli her öğrenciyi birer birey olarak görmektedir. Öğrencilerden biri yeterince gelişim gösteremiyorsa öğretmenleri bu durumu hemen tespit etmekte ve öğrencinin öğrenme programını onun bireysel ihtiyaçlarına göre planlamaktadır. Aynı durum okuldan sıkılan, uyum gösteremeyen veya öğrenimi okulun ilerisinde olan öğrenciler içinde geçerlidir.

Ülkede zorunlu okula başlama yaşı 7 olarak belirlenmiştir. Öğrenciler yaşları kaç olursa olsun okullarına kendi başlarına gidebilmekte ve böylece özgür ve kendi ayakları üzerinde durabilen bireyler yetiştirmek hedeflenmektedir. Eğer öğrenci okula 2 km uzaktaysa özel bir servisle okula ulaşmaktadır. Yemek ve gezik ücretinde olduğu gibi servis ücreti de devlet tarafından karşılanmaktadır. Ülkenin yıllık bütçesinin % 12.2'si eğitime ayrılmaktadır. Bu durumda Finlandiya'daki eğitimin başarılı olmasının başka bir nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır.

Beyni durmadan çalıştırırsanız belirli bir süreden sonra hiç bir şey öğrenemez hale gelmektedir. Bu sebeple Finlandiya'da öğrenciler ilkokul eğitimine haftada 20 saat ile başlamaktadır. Okulda eğitim bazı günler 3 saat bazı günler ise 4 saat verilmektedir. Üniversiteye kadar öğrencilerin ders saati 30'a kadar çıkmaktadır. En kısa eğitim günü ve saatine sahip olan ülke buna rağmen dünyanın en iyi eğitim sistemine sahiptirler.

Finlandiya eğitim sistemi sanata ve spora son derece önem vermektedir. Öğrenciler anaokulundan itibaren sanatı yorumlamakta, şiirlerin ne anlatmak istediğini tartışmakta ve birçok sanatçının hayatını yakından bilmektedirler. Fin okullarında spor öğrencilerin vazgeçilmezidir ancak spor karşılaşmaları yapacak takımlar bulunmamaktadır. Çünkü üstünlük kazanmak ve rekabet Fin kültürünün önem verdiği konular değildir.

Finlandiya okullarının başarı düzeyleri birbirlerine eşittir. Bu sebeple öğrenciler evlerine en yakın okula gönül rahatlığıyla gitmektedir. Ayrıca farklı bir şehre taşınıldığında, ebeveynler taşındıkları yerdeki en iyi okulu hangisi gibi bir soru sorulmamaktadır. Finlandiya'da birkaç Amerikan özel okulu dışında bütün okullar devlet okuludur.

Okullarda öğrenciler günlük işlerle de uğraşmaktadır. Bahçede bahçıvanla çiçek ekmek, görevlilerle çöp toplamak ve yemekhanede yemek yedikten sonra tabakları yıkamaya hazır hale getirmek gibi günlük işler de eğitimin bir parçası kabul edilmektedir. Bu sayede öğrencilerde sorumluluk bilinci oluşmakta okula bağlılık duygusu gelişmektedir.

Finlandiya'da Öğretmen Olmak

Finlandiya'da öğretmen olmak için akademik açıdan başarılı olmak yetmemektedir. Öğretmen adaylarını belirlemek adına takım çalışması, meslek aşkı, iletişim becerileri ve problem çözme yetkinliklerinin dikkat edildiği mülakatlar yapılmaktadır. Kişinin doğasının öğretmenlik mesleğine ne kadar uygun olduğu belirlenmeye çalışılmaktadır.

Finlandiya'da en değer verilen meslekler sıralamasında öğretmenlik ilk sırada yer almaktadır. Her sene bu mesleğe başvuran insanların yalnızca % 10'u öğretmen olabilmektedir. Ülkede öğretmen olabilmek için 4 yıllık lisans eğitimini ardından yüksek lisans eğitimi almak gibi bir zorunluluk bulunmaktadır. Finlandiya'da hiçbir öğretmenin işten kovulmak gibi bir kaygısı bulunmamaktadır. Bunun yanında her öğretmen haftada iki saat zorunlu mesleki eğitim konferanslarına katılmaktadır.

Öğretmenlerin kendilerini birçok açıdan geliştirmeleri, öğrencilerin her türlü gelişimlerini gözlemleyebilmelerinin ve olası bir sorunla karşılaştıklarında hızlıca o sorunu çözebilmelerinin önünü açmaktadır. Öğretmenler, öğrencilerin neyi nasıl merak ettiğini gözlemleyip onu o şekilde öğretmektedirler.