Fransa Eğitim Sistemi

Fransa'da eğitim sistemi, laiklik, özgürlük ve eşitlik ilkelerine dayalı olarak, gençlerin ve çocukların coğrafi, kültürel ve sosyal farklılıklara bakılmaksızın eğitim hakkından yararlanmalarını garanti eden bir yapıya sahiptir.

Fransa Eğitim Sistemi

Fransa'da laiklik, özgürlük ve eşitlik ilkelerine dayalı olarak, coğrafi, kültürel ve sosyal farklılıklara bakılmaksızın gençlerin ve çocukların eğitim hakkından yararlanmalarını garanti edilmektedir. Fransız eğitim sistemi, ulusal bir karakter taşımaktadır ve eğitim aracılığıyla tarih bilinci oluşturmayı, yurtsever vatandaşlar yetiştirmeyi ve her bireyin potansiyelini geniş kapsamlı ve teknik bir eğitimle desteklemeyi amaçlamaktadır.

Fransa'da eğitimin temel ilkeleri:

• Ücretsiz eğitim
• Tarafsızlık
• Laiklik
• Eğitim özgürlüğü
• Okul yükümlülüğü(16 yaşa kadar zorunlu eğitim)

Fransa’da eğitimin amaçları:

• Her öğrenciye, kendi hedeflerini gerçekleştirme imkanı tanımak
• Gençleri istenilen seviyede bir eğitime hazırlamak
• Öğrencilere yükseköğretime devam etmelerini sağlayacak şekilde eşit fırsatlar sunmak
• Bireyleri, yeni "Avrupalılık" ve uluslararası iş birliği anlayışıyla yetiştirmek

Fransız eğitim sistemi üç ana devreden oluşmaktadır:

• İlköğretim(enseignement primaire)
• Ortaöğretim(enseignement secondaire)
• Yükseköğretim(enseignement supérieur)

İlk ve orta devrede öğrenim büyük ölçüde parasızdır ancak ülkede özel okullar da bulunmaktadır. Fransa'da eğitim bakanlığının politikalarını uygulamak için oluşturulmuş “académie” adında 30 idari bölge bulunmaktadır. Her akademinin başında, Milli Eğitim Bakanını temsil eden bir "recteur de l’académie" bulunmaktadır. Bu rektör, kendi bölgesindeki eğitimle ilgili tüm illerden sorumludur. Fransa, 28 üniversite bölgesine(akademi) ayrılmıştır. Her bir akademi, kendi idari yapısına ve eğitim politikalarına sahiptir.

Fransız eğitim sisteminde taşra teşkilatını(département) yöneten bir vali bulunmaktadır. Bu vali, merkezi hükümet tarafından atanmakta ve öğretmenlerin tayini, öğrencilere verilen bursların kontrolü gibi konulardan sorumludur.

Fransız eğitim sistemi aynı zamanda mahalli birimlere(commune) de ayrılmıştır. Mahalli düzeyde eğitimi denetlemek ve yönetmek amacıyla taşra bölümünde rektörün temsilcisi olarak görev yapan bir müfettiş bulunmaktadır. Bu müfettiş, ilköğretimi denetleme sorumluluğuna sahiptir.

Bu üç düzeydeki yapı, Fransız eğitim sisteminin genel yönetimini sağlamaktadır. Üniversite bölgeleri, taşra teşkilatı ve mahalli birimler birbirleriyle koordineli bir şekilde çalışarak eğitim politikalarını uygulamaktadır.

Fransa'da Okul Öncesi Eğitim(Ecole Maternelle)

Fransa’da okul öncesi eğitim, 2-3 ila 5 yaş arası çocuklara yöneliktir ve zorunlu değildir. Okullaşma oranları, 3 yaş grubunda %95, 5 yaş grubunda %100'dür. Okul öncesi eğitimde çocuklar, 5 yaşına geldiklerinde okuma, yazma ve hesap yapma gibi temel becerileri öğrenmektedir. Bazı okullarda yabancı dil dersleri de verilmektedir.

Fransa'da uzun bir okul öncesi eğitim geleneği bulunmakta olup, çocukların %99,9'u 3 yaşında okula başlamaktadır. 5 yaşına kadar anaokuluna gitmeyen çocuklar, ailelerinin tercihine bağlı olarak ilköğretim okullarındaki anasınıflarına alınabilmektedir.

Kamu anaokulları ücretsizken, özel anaokullarında aileler ücret ödemektedir. Fransa genelinde okul öncesi eğitim kurumlarının büyük çoğunluğu kamu okullarıdır ve kilise veya özel kişilere ait okullar %15'i oluşturmaktadır. Nüfusu 2000'i aşan yerleşim birimlerinde okul öncesi eğitim kurumları açmak zorunlu iken, daha küçük yerleşim birimlerinde okul öncesi eğitim ilkokullara bağlı olarak sunulmaktadır. Okul öncesi eğitim kurumlarının bakım ve harcamaları belediyeler tarafından karşılanırken, öğretmen ücretleri devlet tarafından sağlanmaktadır. Okul öncesi eğitim kurumlarında haftada 26 saat eğitim sunulmaktadır.

Anaokulu 3 devreye ayrılmaktadır:

• Petite section (2-3-4 yaş),
• Moyenne section (4-5 yaş)
• Grande section (5-6 yaş)

Okul öncesi eğitimin amaçları:

• Her bireye, yetenekleri doğrultusunda gelişme fırsatı sağlamak amacıyla başlangıç eğitim imkanlarını eşitlemek
• Kişiliklerinin gelişimine yaratıcı etkinliklerle katkıda bulunmak
• Çocukların dil becerilerini geliştirmek
• Diğer insanlarla ilişkilerinde ihtiyaç duydukları becerileri kazandırmak
• Öğrencilerin ilk dönem gelişimlerinde zihinsel, psikomotor ve duygusal yeterliliklerini geliştirmeyi sağlamak
• Kendi vücutlarıyla ilgili farkındalıklarını artırmak
• Çocuğun zihinsel ve toplumsal gelişimine katkıda bulunmak
• Çocuğun ailesinden görebileceği yanlış eğitim davranışlarını düzelterek, onu geleceğe ve ilköğretime hazırlamak

Fransa'da İlköğretim(Ecole Elementaire)

Fransa'da ilköğretim, zorunlu öğretimin ilk aşamasını oluşturur ve devlet okullarında ücretsizdir. İlköğretim, Milli Eğitim Bakanlığı'nın belirlediği esaslar ve prensiplere göre yürütülmektedir. Bu eğitimin temel işlevi, bölgesel ve yerel özellikleri göz önüne alarak aile ile birlikte çocuklara ahlaki ve yurttaşlık eğitimi sağlamaktır. İlkokullar genellikle belediyeler tarafından kurulup yönetilmektedir, ancak genel sorumluluk Milli Eğitim Bakanlığı'na aittir.

İlköğretim, 6-11 yaş arası çocukları kapsayan üç döneme ayrılmıştır. Hazırlık dönemi 6-7 yaş grubunu içinken, Temel Öğrenme Dönemi 7-9 yaşları arasındaki çocuklar ve Geliştirme Dönemi 9-11 yaşları arasındaki çocuklar içindir. Haftada 9 yarım gün olmak üzere toplamda 27 saat ders yapılmaktadır.

İlköğretim kademeleri:

• 1. Yıl: Hazırlık sınıfı(CP - Cours préparatoire)
• 2. Yıl: İlköğretim ilk yılı(CE1 - Cours élémentaire 1)
• 3. Yıl: İlköğretim 2. yılı(CE2 - Cours élémentaire 2)
• 4. Yıl: İlk yıl ara sınıf(CM1 - cours moyen 1)
• 5. Yıl: İkinci yıl ara sınıf(CM2 – cours moyen 2)

İlköğretimin amaçları:

• Bilgi ve Kültür Aktarımı: İlköğretimin öncelikli hedefi, bilgi ve kültürleri bir nesilden diğerine aktarmaktır. Böylelikle, öğrencilerin entelektüel gelişimlerine katkıda bulunmak amaçlanmaktadır.
• Mesleki Hayata Hazırlamak: Okul, çevre ile iş birliği yaparak öğrencileri mesleki hayata hazırlamayı amaçlamaktadır. Öğrencilerin iş dünyasına entegrasyonunu desteklemekte, yaratıcılıklarını geliştirmekte ve okul ile işyerleri arasında organik bir bağ kurmaktadır.
• İyi Vatandaş Yetiştirmek: Okul, sadece insan haklarını değil, aynı zamanda bu hakların nasıl kullanılacağını da öğretmeyi amaçlamaktadır. Yurttaşlık bilgisi vererek öğrencilere toplumlarına aktif ve sorumlu bir şekilde katılma becerisi kazandırmak, eğitimin önemli amaçlarından biridir.
• Adil Olmak: Okul, eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Her öğrencinin eğitim olanaklarından eşit düzeyde yararlanması için çaba harcanmakta ve adil bir eğitim ortamı oluşturmak hedeflenmektedir.

Fransa'da Ortaöğretim

Fransa ortaöğretim sistemi, iki aşamalı bir yapıya sahiptir.

Ortaöğretim 1. Devre(Collège)

Fransa'da ortaöğretimin ilk devresinin temel amacı, genel kültür ve bilgi donanımını kazandırmakla birlikte bireysel yeteneklere uygun bir eğitim sunmak ve ulusal ihtiyaçlara cevap verecek şekilde üst kademelere geçiş imkanları sağlamaktır.

Ortaöğretimin Amaçları:

• Tüm çocuklara toplumsal, kültürel engelleri ortadan kaldırarak yeterli eğitim olanağı sağlamak
• Genel kültür ve bilgileri vermek
• Bireysel yeteneklere uygun bir yönlendirme yapmak
• Her öğrenciye değişik seçim olanakları tanıyarak kendisine uygun eğitimi seçebilmesini sağlamak
• Ulusal gereksinimlere uygun üst kademelere geçiş olanakları sağlamak

Ortaöğretimin ilk devresi, öğrencilerin 11-15 yaş arasında eğitim aldığı kolej dönemini kapsamaktadır. Kolejler, ilköğretimden sonra devam edilen ve tüm çocuklar için zorunlu olan okullardır. Kolej eğitimi sonunda öğrencilerin uygun eğitime devam etmeleri adına okul, ailelere önerilerde bulunmaktadır. Öğrenciler genellikle teknoloji veya meslek eğitimiyle devam etmektedir.

Kolej eğitimi dört yıl süreyle devam etmektedir. Üç döneme ayrılan bu eğitimde, uyum devresi(altıncı sınıf), merkezi devre(beş ve dördüncü sınıflar) ve rehberlik devresi(üçüncü sınıf) bulunmaktadır. Her kolej, haftalık ders saatlerini kendi düzenlemektedir, dersler genellikle 55 dakikadır ve çarşamba ile cumartesi günleri eğitim yapılmamaktadır. Kolej eğitimi sonunda öğrencilere ulusal bir diploma olan "Diplôme National du Brevet" verilmektedir.

Kolej Kademeleri:

• 1. Adaptasyon ve inceleme dönemini oluşturan 6.sınıf (11-12 yaş)
• 2. Temel dönemi oluşturan 5. ve 4.sınıflar (12-14 yaş)
• 3. Yönlendirme dönemi olan 3.sınıf (14-15 yaş)

Ortaöğretim 2. Devre(Lycée)

Ortaöğretimde ikinci aşama olan liseler(Lycée), öğrencileri genel olarak iki farklı alanda yükseköğrenime hazırlamaktadır. Bu alanlardan biri, kısaca "lise" olarak adlandırılan ve genel eğitim ile teknik eğitim dallarında öğrencilere yükseköğrenim olgunluk(baccalaureat) diplomasına hazırlayan genel ve teknik liseler(lycee d'enseignement general et teknologique)'dir. Bir diğeri de öğrencileri hem meslek sahibi yapmaya, hem de mesleki eğitimle ilgili yükseköğrenime hazırlamaya yönelik olgunluk diplomasına ulaştırmayı amaçlayan meslek lisesi(lycee professionnel)'dir.

Genel ve teknik liseler, "Seconde", "Premiere", ve "Terminale" olarak adlandırılan üç yıllık bir süreci kapsamaktadır. Bu süreçte, öğrencilerin ilk yıl "belirleme", ikinci ve üçüncü yıllar ise "bitirme" devresi olarak adlandırılmaktadır. Bu üç yılın başarıyla tamamlanması, öğrencileri lise bitirme sınavı olan Bakalorya'ya(baccalauréat) hazırlamaktadır. Genel ve teknik lise diploması, öğrencilere yükseköğretime giriş hakkı tanımaktadır. Öğrenciler, lise eğitimlerini tamamladıktan sonra Bakalorya sınavının türünü seçmektedir. Bakalorya sınavının türü üç genel kategoriden veya yedi teknolojik kategoriden biri olabilmektedir.

Meslek liseleri iki yıllıktır ve öğrencilere meslek eğitiminin birinci aşamasını temsil eden BEP(Brevet d'Etudes Professionnelles, Meslekî Eğitim Diploması) veya CAP(Certificat d'Aptitude Professionnelle, Meslekî Yeterlilik Diploması) adlı diplomaları kazandırmaktadır. Bu dereceler, mezun olan öğrencilerin iş bulma şansını artırmayı amaçlamaktadır. İki yıl daha devam edilirse, öğrenciler teknik lise diploması(baccalauréat professionnel) için sınavlara girebilmektedir.

Fransa Meslek Liseleri

Kolejde iki yıllık öğrenim görmüş, beşinci sınıfı tamamlamış ve en az 14 yaşında olan öğrenciler; meslek eğitimine hazırlık kurslarına(CPPN) veya çıraklık eğitimi ile ilgili hazırlık kurslarına devam ettikten sonra 2-3 yıllık bir eğitimi tamamlayarak bir meslekte uzmanlık diploması(Certificat d'Aptitude Professionnelle = CAP) almak isteyen öğrenciler ile koleji dört yılda tamamlayıp üçüncü sınıfı bitiren ve 2 yıllık bir mesleki eğitimden sonra sanat okulu diploması(Brevet d'Etudes Professionnelles = BEP) almak isteyen öğrenciler meslek liselerinde eğitim alabilmektedir.

Meslek liselerindeki 2 yıllık programlar, mesleki olgunluk diplomasına yönlendiren bir eğitimi içermekte ve haftada 32-36 saat ders içermektedir. Bu sürenin 16-18 saati genel eğitim derslerine, diğer 16-18 saati ise teknik ve mesleki alana ayrılmaktadır. Ayrıca, öğrenciler yılda 16-20 hafta boyunca işyerinde uygulama yapmaktadır.

Meslek lisesinden alınan diplomalar, uzmanlık gerektiren meslek alanlarına doğrudan giriş imkanı sağlamaktadır. Ancak iki diploma arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. BEP, sanayi, ticaret, yönetim ve sosyal alanlarda gerekli genel mesleki bilgi ve becerileri gösterirken; CAP, meslekte nitelik açısından daha üst düzeydedir ve belli bir meslek için gerekli olan tüm bilgi ve becerileri göstermektedir. Her iki gruptaki başarılı öğrenciler, lisenin teknik bölümünün ikinci sınıfına alınmakta ve burada, teknik alanla ilgili olarak yükseköğrenim olgunluk sınavına hazırlık yapmaktadır.

Mesleki Eğitim

Çıraklık Eğitimi: Zorunlu eğitimi tamamlamış, 16-25 yaş arasındaki gençlere, bir meslek dalında nitelik kazandırmayı amaçlayan bir eğitim programıdır. Bu program, bireylere ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim diploması alma imkanı sunmaktadır.

Mesleki Uyum Kursları: Bu kurslar, herhangi bir orta dereceli genel eğitim okulunu bitirememiş veya mesleki veya teknik eğitim okulundan sertifika/diploma almadan okulu terk etmiş olan 16-22 yaş arasındaki gençlere, iş yerinde meslek deneyimi kazandırmak amacıyla uygulanmaktadır. Bu kursların süresi 3-6 aydır.

Mesleki Uzmanlık Kursları: Çıraklık eğitimini tamamlayan ve çalıştığı iş yerinin ihtiyaçlarına göre mesleki niteliğini artırmak isteyen veya öğrendiği meslek dalında sertifika/diploma almak isteyen bireylere yönelik olarak sunulmaktadır.

İşe Yerleştirme Kursları: Bu kurslar, 26 yaşından küçük işsizlere yöneliktir ve yetkili işyerlerinde verilen iş eğitim sözleşmesi kapsamında en az 200 saat süren meslek eğitimini içermektedir. Bu kurslar, bireylere bir meslek dalında çalışabilme yetenekleri kazandırmayı hedeflemektedir.

Fransa'da Yükseköğretim

Fransa'da lisans programları 3-4 yıl sürerken, yüksek lisans programları genellikle 2 yıl sürmektedir. Eğitim kurumları devlete bağlı ve özel olarak ikiye ayrılmaktadır; devlete bağlı okullarda eğitim ücretsizdir.

Yükseköğretime giriş için gereken temel koşullar, olgunluk diploması veya bir yıllık hazırlık öğreniminden sonra yapılan üniversiteye giriş sınavını geçmek veya eşdeğer bir diplomaya sahip olmaktır. Enstitüler ve okullar genellikle üniversitelere bağlıdır ve çeşitli alanlarda öğrencilere eğitim sunmaktadır.

Üniversitelerde öğretim ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeylerde yapılmaktadır. Her düzeydeki eğitim ikişer yıllık üç devreden oluşmaktadır. Her devre kendi içinde dört döneme ayrılmaktadır.

Fransa’daki Yükseköğretim Kurumları:

• Üniversiteler(Universités): Geniş bir akademik çerçevede lisans, yüksek lisans ve doktora programları sunan devlet üniversiteleri ve özel üniversiteler bulunmaktadır.
• Büyük Okullar(Grandes Écoles): Prestijli ve özel eğitim veren kurumlar arasında yer almaktadır. Mühendislik, işletme, kamu yönetimi gibi alanlarda uzmanlaşmış büyük okullar bulunmaktadır. Öğrenci seçimleri genellikle zorlu sınavlara dayanmaktadır.
• Teknoloji Enstitüleri(Instituts Universitaires de Technologie - IUTs): Kısa süreli teknik eğitimler sunan enstitülerdir. Genellikle pratik becerilere odaklanmaktadır.
• Mesleki Enstitüler(Instituts Universitaires Professionnalisés - IUPs): Mesleki eğitim veren enstitülerdir. Özellikle belirli sektörlerde uzmanlaşmış programlar sunmaktadır.
• Öğretmen Eğitim Enstitüleri(Instituts Universitaires de Formation des Maîtres - IUFMs): Öğretmen yetiştiren enstitülerdir.
• Yüksek Teknisyen Bölümleri(Sections de Techniciens Supérieurs - STS): Kısa süreli teknik eğitimler sunan enstitülerdir. Daha çok uygulamaya yönelik programlar içermektedir.
• Yüksek Ticaret Okulları(Écoles de Commerce): İşletme ve ticaret alanlarında uzmanlaşmış özel okullardır.