Çocuğum Ders Çalışmıyor

Anne-babalar için ders çalışma isteği olmayan okul çağı çocuğunu evde ödevlerini yapmaya ikna etmek ve çalışma masasının başına sorunsuz bir şekilde oturtmak gerçekten de sıkıntılı ve yıpratıcı bir süreçtir. Sıkıntılıdır çünkü ders çalışmak yerine çocuğu cezbeden bir sürü etkinliğin yerine nasıl bir motivasyonla çocuğun ders çalışmaya istekli hale getirilebileceği bilinmez. Zordur çünkü bu her gün yaşanır. Peki ne yapmak gerekir? Ders çalışmak istemeyen çocuğa nasıl davranmalı?

Ders çalışmak istek mi alışkanlık mı yoksa zorunluluk mu?

Çocuğun okuldan eve gelince yapabileceği şeyleri listeleyelim. Bilgisayarda oyun oynayabilir, televizyon seyredebilir, oyuncaklarıyla oynayabilir, tabletten film vs. seyredebilir, güvenli bir yerde oturuluyorsa dışarı çıkıp arkadaşlarıyla oynayabilir. Çocuğa sunulmuş olan bütün bu eğlenceli etkinlikler içerisinde ders çalışmak takdir edersiniz ki hiç de istekle yapılabilecek bir etkinlik olmayacaktır. Belki çeşitli pekiştireçlerle (ödüllerle) sonuçta elde edeceği kazanıma göre istekli hale getirilebilir fakat her ders çalışma etkinliğinin sonunda verilecek bir pekiştireci bulmaya ve temin etmeye anne-babaların enerjileri yetmeyebilir, sözel olan pekiştireçlerin de bu süreçte ne kadar motive edeceği tartışılır. Zorunluluk olduğunda ise çocuk bir süre sonra bıkıp çalışmak istemeyecektir. Bu nedenle ders çalışmayı çocukta alışkanlık haline getirmek önemlidir.

Çocuğa ders çalışma alışkanlığı kazandırmak için yaptığımız motive edici şeylerle beraber, yaptığımız hatalı davranışlar da mevcuttur. Bununla ilgili bu kısa yazımıza göz atabilirsiniz.

O zaman ne yapmak gerekir?

Öncelikle çocuğunuzun ders çalışmama nedenlerini bulmalısınız. Eğer çocuğunuz düzenli ders çalışırken birdenbire isteksizleşti ve ders çalışma alışkanlığında bir düzensizlik oluşmaya başladıysa bu sorunun kaynağını bulmalısınız. Sınıf öğretmeniyle görüşüp derste gösterdiği performansı öğrenmelisiniz. Derslerde zorlandığı noktalar olduğu için başarısız olma kaygısıyla demoralize mi oldu? Ödevler artık tek başına yapabileceği rahatlıkta değil ve ders çalışmakta zorlanıyor ve bundan dolayı ödev yapmak istemiyor mu? Sınıfta duygusal olarak hassasiyet gösterdiği bir olay mı yaşandı? (Bazen öğretmenler yapılan ödevleri kontrol etmeyi unutur ve bu da çocukta nasıl olsa bakılmıyor ödeve mantığıyla isteksizliğe yol açabilir) Neden her ne olursa olsun bulup çözüm için sınıf öğretmeni ve gerekiyorsa okul psikolojik danışmanından yardım alarak çocuğa destek olmalısınız. Eğer çocuğunuz zaten okul çağına geldiği andan itibaren ders çalışmaya karşı isteksiz ise çocuğa ders çalışma alışkanlığı kazandırmanız gerekir.

Peki ders çalışma alışkanlığı nasıl kazandırılır?

• Öncelikle çocuğunuza sakin ve sessiz bir çalışma ortamı hazırlamanız gerekmektedir. Çalışma ortamında dikkatini dağıtacak eşyalar bulunmamalıdır.
• Haftalık ders çalışma programı çizelgesi hazırlayıp çocuğun odasının kapısına asmanız, çocuğun programını görmesi ve takip etmesi adına önemlidir.
• Programı siz değil çocuğunuzla beraber ortaklaşa hazırlamalı ve çocuğun da fikrini almalısınız.
• Çizelgenin nasıl işleyeceği hakkında net açıklamalarda bulunun. Çizelge saatlerinde bulunan etkinliğe zamanında başlaman gerekiyor. Bir etkinliği bitirmeden diğerine geçmemen gerekli vb..
• Yapacağınız çalışma programında ders çalışma saatlerini hafta içi her gün aynı saatlere denk getirmeniz bir alışkanlık kazanılması adına yararlı olacaktır.
• Çocuktan (Özellikle okula yeni başlamış çocuklara) ders çalışmaya oturup 1 saat boyunca hiç kalkmadan çalışmasını beklemek hiç de gerçekçi bir beklenti olmaz. Bunun yerine çocuğunuzun yapısına göre kısa molalar verdirmelisiniz. Örneğin çocuğunuz çok hareketliyse 15-20 dakikalık çalışma aralarına 10 dakika rahatlama molaları koyabilirsiniz.
• Verdiğiniz molalarda çocuğun başlayınca bırakamayacağı elektronik aletlerden ya da oyunlardan uzak tutmalısınız. Molalarda bol bol hareket etmesini sağlayabilirsiniz. Kapıya asılmış bir potaya basket atabilir, sevdiği bir şarkıyı dinleyip dans edebilir. Fiziksel olarak hareket edebileceği molalar vermesine fırsat tanımalısınız.
• Çocuğunuz belirlediğiniz süre kadar çalışmakta zorlanıyorsa sürede ayarlamalar yapabilirsiniz burada önemli olan çocuğa bir verimli ders çalışma alışkanlığı kazandırmak ve çalışmayı bir rutine oturtmaktır.
• Çocuğunuz ders çalışırken evin diğer üyeleri de sakin bir etkinlik yapmayı tercih edebilir. Örneğin 1 saat televizyonu kapatıp kitap, dergi okumak vb. Böylece çocuğu cezbedecek diğer ögeleri ortadan kaldırmış olur hem de etkili bir rol-model olmuş olursunuz.
• Çocuğunuzun çizelgesine uyduğu günlerin altına onu onore edecek küçük notlar yazabilirsiniz.
• Çalışmadığı zaman söylenmek yerine çalıştığı zamanları takdir ederek olumlu bir şekilde motive edebilirsiniz.
• Hafta içi programında sadece ders çalışmaya vakit ayırırsanız bu çocuğun ders çalışmaya ve çizelgeye karşı olumsuz duygular geliştirmesine neden olur. Bu nedenle çizelgeye oyun zamanına ek olarak, sınırlı ve ders çalışma zamanından sonra olmak koşuluyla tablet, bilgisayar gibi etkinlikleri de ekleyebilirsiniz.
• Çocuğunuz masa başında ders çalışmakta zorlanıyorsa masa dışı alternatif çalışma yöntemleri deneyebilirsiniz. Odasına ufak bir yazı tahtası alabilir tekrarlarını burada yapmasına izin verip masa başında geçireceği süreyi verimli bir şekilde geçirmesini sağlayabilirsiniz.
• İlk başlarda çocuğunuzun yardıma ihtiyacı olacaktır ve yanında durmanızı istiyorsa durmanızı tavsiye ederiz. Çocuğu yapamadığı ödevlerde “bunu öğretmeniniz okulda anlatmış dinlemedin mi?” ya da “ bunu nasıl anlamazsın demin beraber okumuştuk.” vb kırıcı cümlelerle rencide etmeyiniz. Olabildiğince sakin, sabırlı ve hoşgörülü olmalısınız. Cümleleriniz da yapıcı olmalı. “Demek ki bir kere daha okuman gerekiyor, gel beraber bakalım istersen.” “Okulda anlatılmış olsa bile şimdi unutman normal, öğrendiklerinin kalıcı olması için evde tekrar etmen gerekiyor haydi tekrar birlikte bakalım istersen.” vb..
• Çocuğunuzun bir süre sonra verimli ders çalışma süresi ortaya çıkacaktır. Saat dilimleri aynı kalmak koşuluyla örneğin 18.30 başlama saatiyse çok büyük bir aksilik olmadığı sürece o saatte başlamasına özen göstererek programında değişiklikler yapabilirsiniz.
• Çocuğunuz hazırlanan programa da uymuyor ve sizi çok fazla zorluyorsa ödev yapmamanın sonucunu kendisinin görmesini sağlayın. Sınıftaki arkadaşlarından geri kalacak düşüncesiyle zorla da olsa yarısını sizin yaptığınız ödevlerle yollamayın. Yapmadığında bunun sonuçlarını açıklayın ve çizelgedeki bir sonraki etkinliği de yapamayacağını hatırlatın. Eğer yine de yapmıyorsa ısrar etmeyin ve ertesi gün öğretmenine kendisinin açıklamada bulunmasına ve sorumluluğunu almasına fırsat verin.

Bu yazı ilginizi çekebilir: Çocuklarınızın Ders Çalışmasına Yardımcı Olacak 3 Alışkanlık

Unutmayın önemli olan ders çalışma süresinin uzunluğu değil verimli ders çalışmadır. Bu süreler de her çocuğa göre değişkenlik gösterir. Bazı çocuklara okulda anlatılan yeter ve sadece ödevleri yaparak öğrenme sürecini tamamlarlar. Bazı çocuklar ise evde tekrara ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle etkili ders çalışma süresindeki zamanlamayı çocuğunuzun öğrenme şekline ve ders çalışma stiline göre ayarlayabilirsiniz.