Çocuklara Kitap Okumayı Sevdirmek İçin Neler Yapmalıyız?
Kitap okumak bireysel olarak yapılabilecek en keyifli ve yararlı aktivitelerden biridir. Her ebeveyn de çocuğuna bu alışkanlığı kazandırmak ve kitap okumayı sevdirmek için çeşitli yöntemler geliştirmektedir. Bunların bazıları işe yararken, bazıları çocuğun sıkılmasına sebep olmaktadır. Kitap okumanın yararları yetişkinler için olduğu gibi çocuklar üzerinde de oldukça fazladır. Kitap okuma alışkanlığı çocuklarda kelime dağarcığını geliştirmenin yanında, hafızayı, zekayı, hayal gücünü olumlu yönde etkileyen, iletişim kurma becerisini geliştiren ve başarıyı tetikleyen bir aktivitedir. Ayrıca kitap okumak çocuklarda ruhsal dengenin sağlanmasında ve problemlerle başa çıkma becerisi kazandırmaktadır. Çocuklar için kitaplar, dış dünya hakkında bilgi edinmenin bir aracıdır ve bu yönüyle çocukların ufkunu genişletmektedir. Ayrıca küçük çocuklar için okunan kitaplar çocuğun dinleme ve algılama becerilerini geliştirmekte ve anlatıcıyla paylaşma eyleminin oluşmasına katkı sağlamaktadır.
Ebeveynler Çocuklara Kitap Okumayı Sevdirmek İçin Neler Yapmalıyız?
Çocukların bilişsel duygusal ve sosyal olarak gelişmelerinde büyük önem taşıyan, kelime dağarcıklarını genişleten, hafızalarını güçlendiren kitap okuma alışkanlığını erken dönemde kazanmaları için işte birkaç püf noktası!
İlk andan itibaren ona kitap okuyun.
Çocuğun kitap okuma alışkanlığını erken yaşta kazanması için, ilk ve en etkili yöntem doğumdan itibaren ona bol bol kitap okumanızdır. Bebeklik döneminde çocuğa okunan kitaplar, bebek tarafından anlamlandırılmasa da duyu organlarını uyarır. Bu uyarılma çocuğun zihinsel ve duyusal kapasitesinin gelişmesine katkı sağlar. Araştırmalar bebeklik çağındaki çocukların resimleri görmeseler bile, okunan kitaba maruz kalmalarının beynin parietal, temporal, oksipital bağlantı korteksi adlı beyindeki görsel bağlantıları işleyen kısmını aktif hale getirdiğini göstermiştir. Bu bölüm kendi kendine kitap okuyan çocuklarda da aynı şekilde aktiftir. Küçük çocuklara kitap okurken, canlandırmalar yapıp sesler çıkararak taklit yapmak dikkatlerini daha fazla çekecektir. Bu da küçük yaşlardan itibaren okumanın eğlenceli bir aktivite olduğu algısını güçlendirecektir. Küçük yaşlardan itibaren kitap dinleyen ve bundan keyif alan çocuk, ileriki yaşlarında da okuma eylemine daha yatkın ve istekli olacaktır.
Kitapları çocuklarınızın ulaşabileceği yerlere koyun.
Evin neresinde olursa olsun çocukların okuyabileceği kitapları ulaşabilecekleri yerlere koymak, özellikle 3-6 yaş arası çocukların karıştırma ve merak duygularını cezbederek ilgilerini çekecektir. Sadece meraktan da olsa kitabı eline alan çocuk mutlaka içini karıştıracak, yazı ve resimlere göz atacaktır. Ayrıca istedikleri her an kitaplarına ulaşabilecek olmaları da, kitap okuma alışkanlığı kazanmalarında olumlu etki yaratacaktır.
Kitaplar hakkında konuşun.
Aile içindeki sohbetlerde kitaplardan alıntılar yapabilir, ya da okuduğunuz kitaplar üzerine özel sohbetler yapabilirsiniz. Siz ebeveyn olarak okuduğunuz kitapları sohbet konusu yaparsanız çocuğunuz da size eşlik etmek isteyecek ve kitap okumaya çok daha hevesli olacaktır. Hatta 10 yaş üzeri çocuğunuzla onun yaşına uygun kitapları okuyarak ortak kitaplardan sohbet etmek de oldukça eğlenceli olacaktır.
Rol model olun.
Bir diğer önemli yöntem kesinlikle çocuğa her konuda olduğu gibi kitap okuma konusunda da rol model olmaktır. Çocuklar gelişimlerinin doğası gereği ebeveynlerini taklit etme ve rol model alma eğilimindedirler. İyi ve kötü ayrımı yapmaksızın çevrelerindeki büyüklerin, özellikle ebeveynlerinin davranış şekillerini benimserler ve uygularlar. Bu yüzden siz de kitap okuma aktivitesini çocuğunuzun şahit olabileceği şekilde yapmalısınız. Bunun için evinizde kitap okuma saati ve köşesi oluşturup, boş zamanlarınızda birlikte kitap okuma aktiviteleri yapabilirsiniz. Bu çocuğunuza kitap okumayı sevdirecek ve alışkanlık haline gelmesine katkı sağlayacaktır.
Kendi seçimlerine izin verin.
Çocukların kendi tercihleri vardır ve bunlara saygı duymak, istedikleri kitabı satın almalarına ve okumalarına izin vermek gerekir. Bu onların kitap okumayı severek yapmalarına ve hevesli olmalarına olanak sağlayacaktır. Aynı kitabı defalarca okumak isteseler bile sabırlı olunmalı ve anlayış gösterilmelidir. Bununla birlikte, ona uygun önerilerinizi tabii ki yapabilirsiniz ama isteklerinizi ona diretmemek ve seçimlerine saygı duymak, onlara özgüven vererek istekli olmalarını sağlayacaktır. Yine de seçtiği kitaplara bir göz atarak yaş ve algı seviyesine uygun olup olmadıklarına bakmalı ve kitapların içeriğinde çok fazla öğüt veren, yönlendirme yapan ve korku unsurları bulunup bulunmadığını kontrol etmelisiniz.
Evde kütüphane oluşturun.
Yetişkinler bile kendi kütüphanelerini oluşturma konusunda oldukça hevesli olup, önemli ölçüde kitap okuma alışkanlığını arttırmaktadır. Çocukların kütüphanelerini kendi seçtikleri, hediye gelen ve ebeveynlerinden kalan çeşitli kitaplarla donatmaları onlara önemli bir motivasyon olacak ve kitap okumayı sevdirecektir. Belirli zaman aralıklarında birlikte, kitapları birlikte temizlemek ve alfabetik sıra veya çocuğun tercihi doğrultusunda türlerine göre sıralamak da eğlenceli bir aktivite olacak ve kitaplarla arasında bağ kuracaktır. Tuvalet ve mutfağa da küçük dergi veya kısa hikaye kitapları bırakmak faydalı bir püf noktası olacaktır. Kitapların kolay ulaşılır ve el altında olması ister istemez onlarla teması arttıracaktır.
Önerilerinize eklemek için En İyi Çocuk Kitapları makalemize göz atabilir ve çocuğunuzla paylaşabilirsiniz.
Bonus püf noktası olarak, ödüllendirin.
Çocuklar ödülle motive olur ve olumlu davranış geliştirirler. Bu yönlerinden faydalanarak okudukları kitap başına veya sayfa başına kendi ödül sisteminizi oluşturmak, en azından okuma alışkanlığını kazanana kadar onu motive edecektir. Ödül olarak; sevdiği basit ve küçük şeylerden tutun, yıllık veya aylık koyduğunuz kitap okuma hedeflerinin gerçekleştirilmesi durumunda büyük ödüller de belirlenebilir. Yine de en güzel hediye tabii ki kitap olacaktır.
