Çocuklarda İnternet Bağımlılığı ve İnternetin Verimli Kullanımı

İnternet, teknolojinin bugün geldiği noktada artık bir ihtiyaç halini almıştır. Günümüzde çocuklar internet ile çok daha erken yaşta tanışmakta, interneti kullanmayı önceki nesillere göre çok daha hızlı öğrenmektedir. Ebeveynler bu jenerasyon farkını anlamlandıramadığında çocuklardaki internet kullanımı önüne geçilmez bir noktaya gelebilir. Peki bu internet kullanımının bağımlılık haline gelmemesi ve verimli kullanılabilmesi için ebeveynlere düşen sorumluluklar nelerdir?

Çocuklarda İnternet Bağımlılığı Nedir, Nasıl Başlar?

İnternet temelde iletişimi ve bilgiye erişimi kolaylaştırmak amacıyla insanların hizmetine sunulmuştur. Teknolojinin hızla ilerlemesi internete erişimi hızlandırmaktadır. TÜİK 2020 verilerine göre hanelerin %90.7’sinin internete erişiminin olduğu gözlemlenmektedir. Günümüzde de çocuklar bu teknolojik yaşantının içine doğdukları için internete kolayca erişebilmektedir.

Ebeveynler tarafından denetlenmezse internet ve teknoloji tehlikeli olabilir. Ebeveynlerin bilinçli olduğu ve kontrolü sağladığı durumlarda çocuklar için bağımlılık olmaktan çıkacak, tüm aile için keyifli bir vakit geçirme aracı olacaktır.

İnternet bağımlılığı, çocukların günlük yaşamlarında oyun, uyku, yemek yeme gibi kişisel gelişimleri için oldukça önemli aktivitelerin yerini tablet, bilgisayar ve telefon gibi teknolojik aletlerin almasıdır. İnternetin çocukların ilgisini çeken uyaranlar içermesi bağımlılığın başlama sebebi olabilir.

Ebeveynler çocuklarının yemek yemesi, yolculuklarda çevresini rahatsız etmemesi, eğer çalışıyorlarsa akşamları biraz sakin vakit geçirebilmek gibi amaçlarla çocuklarına telefon verebilir. Ebeveynler adına bu iyi bir amaca hizmet etse de uzun vadede çocuklarda bağımlılığa ve koşullanmaya sebep olabilir.

İnternetteki yoğun ve hızlı uyaranlara, renkli ve hareketli görsellere maruz kalan, özellikle 3-6 yaş arası çocuklara günlük yaşantı yeteri kadar eğlenceli ve oyalayıcı gelmeyeceğinden çocukların internete olan bağımlılığı artabilir.

Çocukların İnternet Bağımlılığını Nasıl Önleyebiliriz?

• Çocukların internete bağımlı olmadan internetin iyi taraflarından yararlanması sağlanabilir. Bunun için çocukların internete ebeveyn kontrolünde ulaşmaları çok önemlidir. Çocukların yaş grubuna uygun eğitici içeriklere, günlük saat sınırlamaları ile erişmeleri gelişimleri için iyi bir şey bile olabilir.
• Özellikle çalışan ebeveynlerin, işten döndüklerinde dinlenmek istemeleri anlayışla karşılanabilecek bir durumdur ancak bunun için çocukların internetle oyalanması yerine çocuğun ailesiyle güvenli bağ kurabileceği yorucu olmayan aktiviteler üretilebilir. Kitap okuma saatleri, gününüzün nasıl geçtiğini birbirinize anlatacağınız sohbetler, kısıtlı zaman aralığında beraber ekran karşısında, izlenilen içerikler hakkında konuşarak da geçirilecek vakitler çocuğun internet bağımlılığını önleyebilir.
• Çocukların teknolojik aletlerle geçireceği vakit, tüm aileyi kapsayacak bir etkinliğe dönüştürülebilir. Birlikte oynanabilecek oyunlar, izlenebilecek video ve program içerikleri çocuğun internete bağımlı bir yaşam geçirmesini önleyebilir. İnternetin de ailesiyle vakit geçirmesine aracı, eğlenceli bir aktivite olduğunu fark eden çocuk internete dair bilinçsiz bir bağımlılığa sahip olmaktan uzaklaşabilir.
• Çocuklar gelişimlerini sağlıkla tamamlayabilmek için fiziksel aktiviteye ihtiyaç duyarlar. Fiziksel aktivitelerinin yerine internette vakit geçirmeleri hem bağımlılığı artıracak hem de gelişimlerini olumsuz etkileyecektir. Gün içinde dışarı çıkma, yaşıtlarıyla vakit geçirme imkanının sağlanması çocuklar için çok önemlidir. Bunun için çocukların ilgi ve yeteneklerine göre bir alana yönlendirilmesi, okul öncesi eğitim alması çocuklar ve ebeveynleri için iyi olacaktır.

• Çocuklar en çok ebeveynlerini örnek alırlar. Bütün gününü internete bağlı geçiren bir ebeveynin, çocuğundan internete bağlı olmadan vakit geçirmesini beklemesi çocuk için etkili olmayacaktır. Çocuk, ebeveynlerinin teknolojiden uzak ve kaliteli vakit geçirdiğini görmelidir. Bu şekilde ebeveynlerini örnek almaya ve internette geçirdiği vaktin yerini başka etkinliklerle doldurmaya başlayabilir.
• Çeşitli filtrelemelerle ve kısıtlamalarla sunulan internet erişimi, çocuklar için faydalı olabilir. Çocuğun yaş grubuna göre getirilecek günlük saat kısıtlaması; her reklama, siteye tıklayamayacağı güvenli şifreleme sistemi ile çocuk internete ebeveyn kontrolünde ve bilinçli şekilde erişecektir. Teknolojik aletlerin, evin salon gibi ortak yaşam alanlarında kullanılması durumunda çocuk internetin bir kaçış yolu olmadığını kavrayacak, böylelikle ebeveyn kontrolü de kolaylaşacaktır.
• Ebeveyn kontrolünde internet aracılığı ile oynanacak oyunlar, çocuklar için eğitici olabilir. Stratejik kaçış oyunları problem çözme yetisini geliştirirken çeşitli zeka oyunları beyin gelişimleri için fayda sağlayacaktır. Çok oyunculu oynanabilecek oyunlar bir aile aktivitesi haline gelebilir. Bu şekilde çocuk oyunları başardıkça özgüven kazanacaktır. Bu oyunlar büyük çoğunlukla belirli sürelerde başarılması gereken oyunlar olduğundan ekran karşısında geçirilen vakit hem sınırlı hem de kaliteli olacaktır.